Herhangi bir imalatta, kabaca % 70-80’inin malzeme olduğunu kabul ve biraz abartarak bunda da %20 zayiat verdiğimizi varsayarsak, genel imalat bedelinin % 15’i, yani tüm işçilik tutarının yarısını aşan rakkamlarla karşılaşırız. Sadece bu kaybı, ya da hiç olmazsa yarısını önlemenin  bile bir şantiyeyi zarardan kara  geçirebileceği düşünülürse, bu konunun kapsamı  ve önemi daha iyi anlaşılır.

Öte yandan bu zayiat  hesaplarının sürekli yapılması geleceğe bir ışıktır. Nerelerde  ve ne kadar zayiat  yapıldığının bilinmesi, yeni teklifler için fiat oluşturmada  önemli yararlar  sağlayacaktır.

Şantiyelerdeki malzeme zayiatı genellikle :

–         Teslim alma, depolama ve korumada özensizlik,

–         Kullanmada israf,

–         Hatalı imalat kayıpları, olarak üç ana kalemde toplanmaktadır. Sıra ile açıklayalım:

1.TESLİM ALMA, DEPOLAMA VE KORUMADA ÖZENSİZLİK

1.1  Şantiyelerdeki malzeme zayiatının çoğu, hiç olmaması gereken yerde, daha teslim almada başlıyor. (Noksan,kalitesiz ve de yanlış teslim almalarla, şantiyenin gider hanesini kabartmamak için)

Demir, saç vb. malzemeyi kesinlikle tartarak;

Adetle belirli malzeme ve techizatı sayıp, irsaliyeye göre kontrol ederek;

Kum, çakıl, mıcır, taş vb. malzemeyi, boşalmadan kamyonda ölçerek teslim almalı;

Kazan, tank, hidrofor vb.ağır ya da diğer nazik malzemenin taşıtlardan indirilmesinde hasara uğramamaları ya da diğer nazik malzemenin  taşıtlardan indirilmesinde  hasara uğramamalarına  özen gösterilmelidir.

 Mesai  saati dışı, göz kararı malzeme teslim alınmamalı, sevklerde nakliyeciler, malzemeyi  şantiyeye ancak mesai saati içinde  teslim edebileceği hususunda  gereğince uyarılmalıdır.

1.2  Depolamaya gelince, ne yazıkki çoğu şantiyelerde bugün, malzemenin sadece (girdi-çıktı) kayıtlarını tutacak değil, cinslerine ve özelliklerine göre depolayacak bilgi ve yetenekte ambarcılar çok az bulunmaktadır.

Hatalı depolamadan meydana gelecek zayiata ek olarak şantiyenin, gerektiğinde elindeki malzemenin adet ve miktarını kolayca sayıp ölçmemesi ve aradıklarını bulamaması nedeniyle iş duraklamaları ile mükerrer sipariş harcamalarından  kaçınabilmesi için malzemenin her an kolayca sayılıp, ölçülebilecek; rahatça alınabilecek ve bir kısmı alınırken kalan kısmı zarar görmeyecek; zaman ve hava etkileri ile dağılıp bozulmayacak şekilde, cinslerine ve karakterlerine  göre, yetkililerince bilinçli depolanmalıdır.

Açıkta depolamada tuğla,kiremit, eternit vb.malzemelerle, saç vb. madensel ve de nazik malzeme ve imalat için, çok el değiştirmeden kullanılabileceği yerlere yakın, taşıt ve inşaat makinalarının çarpıp ezemiyecekleri alanlar seçilmelidir.

1.3  Bir de hırsızlık zayiatı olabiliyor, şantiyelerde. İçerden olsun dışardan gelsin, bir kısım malzemeyi satmak amacı  ile çalıp götürenlerle, şantiyede çalışanlardan  bazılarının kendi  kişisel  gereksinmeleri için  bazı şirket malzemesini  alıp  götürmelerinin zayiatı…

Kurşun boru gibi, kablo gibi, vana ve musluk gibi, kolay çalınabilir malzeme özellikle önemlidir ve gereken önlemler  alınmalıdır.

Ancak bu çeşit zayiatın olası tutarını iyi tahmin etmelidir ki hırsızlığı önlemek  için alacağımız önlemlerin harcamaları, olası hırsızlık bedeleni geçmesin.

Bu cins zayiatı önlemek için şantiyenin etrafını kesinlikle çevirmeli, kıymetli malzemeyi kapalı ve kilitli yerlerde korumalı, şantiyeye giriş ve çıkışı bekçili tek kapıdan yapmalı ve iş saatleri dışında şantiye içinde bulunmayı yasaklamalıdır.

2. KULLANMADA MALZEME  İSRAFI

Kullanmada malzeme israfı, genellikle ve özet olarak işçinin mal kıymeti bilmemesi ile yaptığı işin sonuçlarını düşünmemesi ve de özellikle götürü işçilik olarak yaptığı işlerde, işçilikten kazabilmek için malzemeyi feda etmesinden oluşmaktadır. Şöyle ki:

2.1 Usta, (Kırılırken tuğladan çıkan sesten hoşlanır da ondan derler) örneğin, duvar örerken gereken parça tuğlayı aramaz da eline aldığı  ilk sağlam tuğlayı,  malanın keskin kenarı ile kırar, bir parçasını kullanır, diğer kısmı ufalanır gider. Aynı şekilde imalattaki yerine göre kullanılmak üzere kısa boy keresteyi aramaz da büyük boyları kesip parçalar. Ustaların  yanına parça tuğla ve taş vb. ile özellikle kısa ve çeşitli boyda keresteyi önceden getirmeli ki tam ve büyük boyları ziyan etmasinler. Demirlere gelince, biribirinin parçalarından yararlanabilmek için, kesime başlamadan, kesinlikle listelenmeli, parçalar kutur ve boylarına göre kolay alınır şekilde tezgah yanına dizilmelidir.

2.2 (Usta çivi çalmaz, ama yere düşeni de almaz! ) diye  bir söz vardır ve doğrudur. Dikkat edin, herhangi bir usta bir yere çakarken çivi yere düşse kesinlikle eğilip almaz, torbasından bir yenisini çıkarır.Gene, özellikle götürü işlerde,  kullanılmış kerestenin  çivilerinden , ancak keseceği yere rastlayanını çıkarıp yere atar, kalanlarını birer keser vuruşu ile  olduğu yerde ezer bırakırlar. Böylece yerler, yeni ve eski, kerestelerin üzeri ezilmiş çivilerle doludur. Olasılığı varsa işçilik ihalelerine çiviyide katmalı, yoksa bir ekiple kerestelerdeki çivileri çıkartıp toplatmalı, götürü olarak doğrultturarak yeniden kullanılmalıdır.

2.3 Kalıp ve iş iskelesini sökerken meydana gelen kereste zayiatı da çok önemlidir. Söküde harap olmaması için (ve de kalıp kurulurken  seviye ayarlama  kolaylığı  bakımından) dikmelerin altına  çift kama koymak; iskeleleri yıkarak değil, teker teker elemanlarını alarak sökmek; Yüksek katlardaki kalıp malzemesini aşağı atmak değil de indirmek yolu ile, kereste zayiatı azaltılabilir.

2.4 Malzeme zayiatının önemli bir kısmı da harç zayiatıdır. Harçların toprak zeminde hazırlanarak, ya da kullanılacağı yerde (teknik bakımdan da hatalı olarak) toprak zemine dökerek zayiat vermemek için beton bir zemin hazırlamalı, ya da taşınabilir saç plakalar kullanılmalı; arabaların fazla doldurulması  ya da  araba yol ve iskelelerin düzensizliğinden  meydana gelen sağa sola saçılmaların, betonları kalıp içine dökerken dışarı taşmaların, kalıp ve kalıp taşıyıcı iskelelerinin yapımına özen göstererek oturma ve şişme nedenleriyle gereksiz beton sarflarının önlenmesi; iş saati sonuna kadar kullanılabilecek ve de ancak kullanılabileceği yer kadar beton ve çimentolu harç hazırlayarak, iş saati ya da imalat sonunda harç artmamasına dikkat edilmesi; Elektrik kesilmesi, yağmur vb. durumlarda hazır beton harcının ziyan olmaması için uygun bölümlerde yedek beton dökme yerleri, yedek benzinli ekipman ve örtü malzemesi bulundurulması  yolları ile bu çeşit malzeme zayiatının da hiç değilse azaltılması sağlanabilir.

2.5 Şantiyelerde genellikle kimsenin eli, kapamak için elektrik anahtarı ve su musluklarına gitmez. Akaryakıt, elektrik ve su harcamalarına da dikkat edilmeli, arızalı su tesisatı derhal onarılmalıdır.

3. HATALI  İMALAT  KAYIPLARI

İmalat hataları kalitesiz işçiden daha çok, şantiyenin ihmali ve kontrol noksanlığından ileri gelir. Bunun  neden olacağı zayiatın yanında yıkma ve hatalı işlerin utancından da kurtulabilmel için:

3.1  İmalata geçmeden önce Mimari, Betonerme/Çelik  ve Detay projelerinin birbirleri ile uygunluklarının yanında bunların Tesisat, Elektrik ve Montaj projeleri ile uygunlukları da önemle  sağlanmalıdır. Çeşitli  tesisat delik ve boşlukları, montaj delikleri, tesisat ve su kanalları, makina kaideleri, ankraj delik ve plakalarının projedeki durumları özenle incelenmeli, özellikle kaideler ve delikleri  olanağınca katalogları ile de karşılaştırılmalıdır.

3.2 Sonradan oyma, delme ve krmalara neden olmamak için beton dökmeden önce, ankastre elektrik tesisatının döşenmiş, gerekli tesisat deliklerinin, geçiş parçalarının, ankraj plaka ve cıvatalarının, sonradan rahatça çıkarılabilecek şekilde  hazırlanmış delik takozları, dilatasyon ve derz çıtalarının tam yerlerine ve tümüyle konmuş bulunmalarına dikkat edilmelidir. İleride yerlerinden çıkarılmaları çok zor ve masraflı olacağından, ahşap takoz ve çıtalar beton içinden zamanında, ancak beton kenarları hırpalanmadan çıkarılmalıdır.

3.3 Sonradan neden olunacak yıkma, tadil. Tamir, temel ve zemin dolguları, sıva ile düzeltmeler vb. işlerden kaçınabilmek için, sonradan değil, iş sırasında kontrol edilerek:

-Temellerin, gereğinden derin kazılmamasına, dolguların son derecede iyi sıkıştırılmasına dikkat edilmelidir.

– Kalıpların ipinde, şakulünde ve terazisinde yapılması sağlanmalıdır.

– Duvarların ipinde, şakulünde ve gönyesinde yapılmasına, tuğla/briket sıralarının yatay; Kapı ve pencerelerin yerlerinde, kenarlarının şakülünde olmasına özen gösterilmeli, kapı-pencere açıkları projeden 1-2 cm. geniş tutulmalıdır.

– İzole iyice kontrol edilmeden, üzerine ve dışına yapılacak imalata başlanmamalı, sonraki imalat sırasında izolenin bozulmamasına özen gösterilmelidir.

– Boya işlerinde katalog ve örnek renklere uymaya dikkat edilmeli, tamamenn mutabık kalınmadan ve her iş bitmeden son katlar vurulmamalıdır.

– Bir yer tamir edilirken işçilerin bir başka yer ya da işi bozabilecekleri hatırdan çıkarılmamalıdır.

3.4 Uygulamada hiç bir zaman hafızaya güvenmemeli, bir işe başlamadan ve de bir soruda kesinlikle şartname ve projeye bakmalıdır.

1-   Havuz, kanal vb. su tutucu yapıların sızdırmazlıkları, uygun beton karışımı koşulunun ötesinde daha çok, özenli bir beton döküm işçiliği ile beton eklerinin uygun yerlerde ve de uygun biçimde düzenlenmesine bağlıdır. Sızdırmazlık katkıları ise ancak ek güvencedirler.

2-   Farklı oturmalar, genleşmeler vb. nedenlerden meydana gelebilecek çatlamaları önlemek amacıyla düzenlenen  ya da iş derzi olarak zorunlu beton eklerinin sızdırmazlıkları –özel yöntemleri ile uçları birbirine kaynatılan – plastik ya da kauçuk Su Tutucu bandlarla sağlanır.

3-   Perdelerdeki yatay inşaat derzlerinde genellikle su tutucu band gerekmez (DSİ). Bu ekler betonda dişler düzenlenerek yapılır. (Beton taze iken ek yüzeyleri çentilmeli, sonraki beton dökülürken arakesite- olanağı varsa Sicalatex, Ecosal vb. katılmış- aderans artırıcı çimento şerbeti sürülmelidir). Hisdrostatik basıncın düşük olduğu yapılardaki düşey ekler de bu biçimde yapılabilr, ancak arakesitte bir boşluk teşkil edilip dökümden sonra buraya, zamanla sertleşmeyecek, bitüm ya da benzeri bir gereç doldurulmalıdır.

4-   Beton, boru ya da oluklar yardımı ile alçaktan, 30-70 cm’lik tabakalar halinde ve çepeçevre dönerek, kalıp yüksekliği ile belirlenmiş proje derzine kadar ara vermeksizin dökülüp, özellikle beton dişleri ve band yanları olmak üzere, özenle vibre edilmelidir. (Ayrışmış eğik derzler oluşturması ve iyi sıkıştırılamaması nedenleri ile kesinlikle yüksekten, daha kalın ve de vibratörsüz döküm yapılmamalı, işbaşında  tercihen benzinli bir de yedek vibratör bulundurulmalıdır. Döküm sırasında  şişme, oturma vb. arızaları anında görüp gidermek üzere bir kalıpçı sürekli kalıbı gözlemeli, gereken yerleri dıştan tokmaklayarak betonun iyi yerleşmesine yardımcı olmalıdır).

5-   Daha çok beton karışımının uygunluğu ve döküm işçiliğindeki özene bağlı olarak yararlı olabilen (Tricosal Normal, Plastocrete-N vb.)sızdırmazlık katkıları, beton suyuna çimento ağırlığının % 0.5-0.7’si oranında katılır.

6-   Su Tutucu yapılar imalatın tamamlanmasından sonra, olanağınca kısa sürede içinde su ile doldurulup denenir.

7-   Ani düzensiz oturmalarla çatlamalara neden olmamak için Su Tutucu yapılar, su düzeyi 24 saatte 2 m.yi geçmeyecek şekilde ve olanağınca üniform bir hızla doldurulur. (Sızıntıların temele zarar vermemesi için çevre drenajı ihmal edilmemelidir.)

8-   Deneyde, önceden en az bir hafta süreyle su ile dolu tutulmuş olmak kaydı ile yapıya zarar vermeyecek durumdaki su kaçağı ;a) Geçici kabulde en çok % 3’ü; b) Kesin kabulde en çok % 1’i, aşmamalıdır. –İ.B.1974. (DSİ-Yağmur ve buharlaşma nedenleri ile gerekli  düzeltmelerden sonra su düzeyi, 7 günlük deneyde 15 mm’den fazla azalmaz ve yapının herhangi belirli bir yerinde yoğun sızıntı görülmezse yapı su geçirmezlik deneyini geçirmiş sayılır).

9-   Yapım sonrası sızdırmalar ötesinde fıskiye şeklinde fışkırmalar da olsa fazla endişelenmemelidir. Fışkırma yerleri ahşap ya da demir çivilerle sızma haline getirilip, havuzun birkaç kez doldurulup boşaltılması ile çimento içindeki serbest kireç açığa çıkarak büyük bir olasılıkla bu delikleri kapatacaktır. Ayrıca gözle görülebilen sızıntı yerlerine içerden (IC vb.)malzemelerin sürülmesi  yararlı olur. (Önemli kaçırmalarla yerleri belirlenemeyen  ya da genel sızdırmaların –betonun açılarak onarılması, çimento şap, yalıtım macun ve boyaları vb. ile-giderilmesi çareleri duruma göre ve yerinde kararlaştırılır).

10- Sızdırmazlık deneyi olumlu olarak sonuçlanmadan – varsa- çevre dolgusu yapılmaz.

1-Sıvadan gaye, Doğa koşullarına karşı dayanıklığına güvenilemeyen gereç ve yapıyı korumak; su ya da  rutubet geçişine engel olmak ve de Düzgün  yapılamamış imalat yüzeylerini düzeltmek olduğundan, sıvaya özen gösterilmelidir.

  2- Sıva, Kaba ve ince olarak, genellikle iki tabaka halinde vurulur. Yüzeyleri fazla büyük değil ve de düzgünse tavan sıvaları, seprme üzerine bir kat olarak yapılabilr.

  3- Sıvanacak imalatın tümüyle kurumuş olması şarttır. Sıvaya başlanmadan önce, sıva alt hizaları saptanıp işaretlenir, yüzeydeki çıkıntı ve bulaşıklar kazınıp temizlenir, duvar dipleri betonsa süprülür, topraksa kalas dizilir ve duvar yüzeyi iyice ıslatılır. (Bir  zorunluluk yoksa, kirlenmemeleri için camlar sıvadan önce takılmamalıdır.

4-Sıvanacak beton yüzeyler yeterince pürüzlü değilse, taşçı tarağı   ile dişlenir; Yoğun beton, yoğun tuğla vb. pürüzsüz ve su çekmez yüzeylere – aderans  sağlamak için- önce Sika latex, Ecosal vb. katılmış çimento şerbeti ya da yüksek dozlu çimento harcı serpme vurulur. (serpme, su kaybından ufalanmaması- ölmemesi- için, sertleşinceye kadar ıslak tutulmalıdır).

5-Sıva yüzünün şakulünde ve düzlem olarak mastarında yapılabilmesi için önceden en çok 2 m. ara ile düşey düzleme şeritleri (Anal’ar) hazırlanır. Kaba sıva harcı bu Ana’lar arasındaki yüzeylere demir mala ile sertçe çarpılarak vurulur ve iyice bastırılarak sıkıştırılır, biraz sertleştikten sonra aynı harçla Ana’lar düzeyine kadar doldurulup, Ana’lar- ve sıva ile bir yüzde ise kasa- üzerinden kaydırılan mastarlarla düzlenir, kasa yanları mala ile basılarak ince sıva için biraz çıkırlaştırılır.( 2 cm’den kalın doldurmalar günaşırı tabakalar halinde vurulmalıdır. Son kat mozaik olacaksa- kaymaması için kaba sıva üzerine yatay olarak dalgalı çizgiler çekilir. Normal ince sıvada gerek yoktur, aksine sıva üstünde renk farkı yapar).

6- Köşeler bir yanı- cumbası-planya ile düzeltilmiş mastarlarla yapılır.(kapı pencere yanları- merkezler-ve kolon çıkıntıları köşelerinin gönyesinde yapılmaları şarttır).

7-İnce sıva, kaba sıvanın iyice sertleşmesinden sonra ve kaba sıva yüzeyi bolca ıslatılarak vurulur. (ince sıvanın dojzajı kaba sıvadan kuvvetli olmamalarıdır). Mala ile  kabaca düzeltilen  yüzey, parmak basıncına karşı koyacak derecede sertleitikten sonra  bir yandan fırça ile devamlı su seprilirken, tirfil malası ile sürekli daireler çizilerek  hiç bir çatlak, pürüz ve dalgalanma kalmıyyıncaya kadar perdah edilir ve en son olarak da bir sünger ile silinerek, sıva üzerindeki serbest kumlar  düşürülür. (pervazsız kasalarda çatlama yerini saklayabilmek için  arakesite ince  bir derz açılır. Özel istek ve gerek dışında ince sıvaya demir mala ile perdah yapılmaz, dekoratif sıvalar özel tariflerine göre uygulanır, tavan sıvalarında uzun mastar kullanılır).

8- İnce sıvadan önce bütün iskele bağlantıları duvardan ayrılmış, bütün gömme işleri tamamlanmış olmalıdır. (kaba sıvadan sonra yapılan oyma ve delmeler önce kaba  sıva ile tamir edilmeli; İnce  sıvadan sonra yapılanlara önce kaba sıva vurulmalı ve sertleştikten sonra ince tamir yapılıp, ek yeri kayboluncaya kadar özenle perdah edilmelidir.)

9-içerde önlem alma durumu hariç, dışarda hiç bir zaman don havalarda sıva yapılmaz. Ayrıca dış ince sıvalar şiddetli güneşli ve fazla rüzgarlı havalarda yapılmamalı, olası ise güneşin çekildiği yüzlerde  çalışılmalı, çabuk kurumadan korunmalı ve rutubetli tutulmalıdır.

10- Dilatasyonlar sıva ile örtülmeyip aralık bırakılmalıdır.

11- Düzgünlük kontrolu: 20 cm’lik  bir cetvel sıva yüzeyinde her doğrultuda hareket ettirildiğinde, cetvelin herhangi bir durumunda girinti ve çıkıntılar arasındaki fark 1 mm’yi; 2 m’lik bir mastarın aynı şekilde gezidirilmesinde enine doğrultuda 5 mm’yi, boyuna doğrultuda  7mm ‘yi geçmemelidir. (süpürgelik düzeyinde de ayrıca mastar kontrolu yapılmalıdır).

1. Sıvadan gaye, Doğa koşullarına karşı dayanıklığına güvenilemeyen gereç ve yapıyı korumak; su ya da rutubet geçişine engel olmak ve de Düzgün yapılamamış imalat yüzeylerini düzeltmek olduğundan, sıvaya özen gösterilmelidir.

Sıva, Kaba ve ince olarak, genellikle iki tabaka halinde vurulur. Yüzeyleri fazla büyük değil ve de düzgünse tavan sıvaları, seprme üzerine bir kat olarak yapılabilr.

Sıvanacak imalatın tümüyle kurumuş olması şarttır. Sıvaya başlanmadan önce, sıva alt hizaları saptanıp işaretlenir, yüzeydeki çıkıntı ve bulaşıklar kazınıp temizlenir, duvar dipleri betonsa süprülür, topraksa kalas dizilir ve duvar yüzeyi iyice ıslatılır. (Bir zorunluluk yoksa, kirlenmemeleri için camlar sıvadan önce takılmamalıdır.

Sıvanacak beton yüzeyler yeterince pürüzlü değilse, taşçı tarağı ile dişlenir; Yoğun beton, yoğun tuğla vb. pürüzsüz ve su çekmez yüzeylere – aderans sağlamak için- önce Sika latex, Ecosal vb. katılmış çimento şerbeti ya da yüksek dozlu çimento harcı serpme vurulur. (serpme, su kaybından ufalanmaması- ölmemesi- için, sertleşinceye kadar ıslak tutulmalıdır).

Sıva yüzünün şakulünde ve düzlem olarak mastarında yapılabilmesi için önceden en çok 2 m. ara ile düşey düzleme şeritleri (Anal’ar) hazırlanır. Kaba sıva harcı bu Ana’lar arasındaki yüzeylere demir mala ile sertçe çarpılarak vurulur ve iyice bastırılarak sıkıştırılır, biraz sertleştikten sonra aynı harçla Ana’lar düzeyine kadar doldurulup, Ana’lar- ve sıva ile bir yüzde ise kasa- üzerinden kaydırılan mastarlarla düzlenir, kasa yanları mala ile basılarak ince sıva için biraz çıkırlaştırılır.( 2 cm’den kalın doldurmalar günaşırı tabakalar halinde vurulmalıdır. Son kat mozaik olacaksa- kaymaması için kaba sıva üzerine yatay olarak dalgalı çizgiler çekilir. Normal ince sıvada gerek yoktur, aksine sıva üstünde renk farkı yapar).

Köşeler bir yanı- cumbası-planya ile düzeltilmiş mastarlarla yapılır.(kapı pencere yanları- merkezler-ve kolon çıkıntıları köşelerinin gönyesinde yapılmaları şarttır).

İnce sıva, kaba sıvanın iyice sertleşmesinden sonra ve kaba sıva yüzeyi bolca ıslatılarak vurulur. (ince sıvanın dojzajı kaba sıvadan kuvvetli olmamalarıdır). Mala ile kabaca düzeltilen yüzey, parmak basıncına karşı koyacak derecede sertleitikten sonra bir yandan fırça ile devamlı su seprilirken, tirfil malası ile sürekli daireler çizilerek hiç bir çatlak, pürüz ve dalgalanma kalmıyyıncaya kadar perdah edilir ve en son olarak da bir sünger ile silinerek, sıva üzerindeki serbest kumlar düşürülür. (pervazsız kasalarda çatlama yerini saklayabilmek için arakesite ince bir derz açılır. Özel istek ve gerek dışında ince sıvaya demir mala ile perdah yapılmaz, dekoratif sıvalar özel tariflerine göre uygulanır, tavan sıvalarında uzun mastar kullanılır).

İnce sıvadan önce bütün iskele bağlantıları duvardan ayrılmış, bütün gömme işleri tamamlanmış olmalıdır. (kaba sıvadan sonra yapılan oyma ve delmeler önce kaba sıva ile tamir edilmeli; İnce sıvadan sonra yapılanlara önce kaba sıva vurulmalı ve sertleştikten sonra ince tamir yapılıp, ek yeri kayboluncaya kadar özenle perdah edilmelidir.)

içerde önlem alma durumu hariç, dışarda hiç bir zaman don havalarda sıva yapılmaz. Ayrıca dış ince sıvalar şiddetli güneşli ve fazla rüzgarlı havalarda yapılmamalı, olası ise güneşin çekildiği yüzlerde çalışılmalı, çabuk kurumadan korunmalı ve rutubetli tutulmalıdır.

Dilatasyonlar sıva ile örtülmeyip aralık bırakılmalıdır.

Düzgünlük kontrolu: 20 cm’lik bir cetvel sıva yüzeyinde her doğrultuda hareket ettirildiğinde, cetvelin herhangi bir durumunda girinti ve çıkıntılar arasındaki fark 1 mm’yi; 2 m’lik bir mastarın aynı şekilde gezidirilmesinde enine doğrultuda 5 mm’yi, boyuna doğrultuda 7mm ‘yi geçmemelidir. (süpürgelik düzeyinde de ayrıca mastar kontrolu yapılmalıdır).

Bir odanın en uygun zemin kaplamayla döşenmesi ömrünü uzatabilir. Bir odadan içeri girdiğinizde ilk anda dikkatinizi çeken birkaç farklı unsur vardır; duvar rengi, mobilya ve  ışık gibi. Ama aslında bir odanın nasıl göründüğünün en belirleyici özelliği zemininden kaynaklanır.

Eğer zemin kaplaması kötü durumdaysa odanın bütün havası mahvolabilir. Bunun tersi bir şekilde iyiyse de, inanılmaz bir etkiyle güzelleşebilir. Seçeneklerin çokluğundan gerçek anlamda çarpıcı etkiyi yaratacak zemin kaplamasını seçmek hüner gerektirir. Tabii ki çoğu kararınız kişisel zevklerinize göre olacaktır ama bazı odalar ve evin bölümleri için ideal denilebilecek zemin kaplama seçimleri vardır.

Mutfak

Günlük yaşam trafiğinin yoğun olduğu mutfak alanında tüm zemin seramik fayans (renkli olabilir) kullanmak en uygun seçimdir. Ticari değeri yüksek olduğundan, seramik fayans son derece dayanıklı bir zemin kaplama malzemesidir. Rahatlıkla silinip temizlenebilmesi yönünden de avantaj  sağlayan seramik zemin uzun ömürlüdür.

Montajı harcamanızı yükseltebilir bazı fayansların uygulamasını kendi kendinize yapma olasılığınız vardır. Daha yumuşak ve sıcak görünüm için mutfak zemininizde laminat parke de kullanabilirsiniz. Hem ahşap hem de fayans görünümünü bir arada elde edebilirsiniz. Mutfak zemini seçiminde en önemli unsur, temizlik açısından elverişli, güvenlik ve dayanıklılık adına da kaygan olmayan yüzeylerin tercih edilmesidir.

Yemek odası

Yemek odasının zemini  çok yıpranmayan bir bölge de olsa, lekeler önemli sorunlar yaratabilir. Sert ahşap zemin kaplama bu oda için idealdir. Örneğin, tik ağacından yapılmış parke zemin, yemek odanıza egzotik bir hava katabilir. Eğer halıyla kaplamayı düşünüyorsanız polipropilen malzemeli ve lekeyi çok içine çekmeyecek halılar tercih edilmelidir

Banyo

Seramik fayans bu bölüm için de en uygun zemin kaplamasıdır. Eğer daha sıcak ve yumuşak bir görünüm düşünülüyorsa ahşap görünümlü vinil çeşitleri kullanılabilir. Duş veya küvetin bulunduğu banyolarda laminat parke tercih edilmemelidir.

Rutubetin yüksek seviyede olabileceği banyo zemininde su ve ahşabın birlikte kullanılmaması gereken iki malzeme olduğunu hatırlatmak isteriz. Ancak ahşap görünümünde ısrar edenler için  yeni bir ürün olan lifli zeminler alternatif yaratabilir.

Fiber kaplama olarak tarif edilen bu zeminle geleneksel vinilden kalın ama daha yumuşak bir hava elde edilebilir. Ahşap görünümlü desenleri seçebileceğiniz seramik fayanslar da mevcuttur tabii. Banyonuz için ideal olanı, su geçirmeyen, yıkanabilir, kaygan olmayan zemin kaplamadır.

Kapalı Veranda/Balkon

Bu odanın sıcaklık derecesine göre birkaç farklı zemin seçeneği uygun olabilir. Bazı malzemeler ısı seviyesi kontrolü ihtiyacı gösterirler. Eğer bu oda çok ısınmıyorsa, seramik fayans kullanılabilir. Halı veya kilim kaplama idealdir. Piyasada çok şık desen ve tasarımlı, iç ve dış kaplamada kullanabileceğiniz halı modellerini bulmanın artık bir  lüks olmadığını hatırlatmak isteriz

Yatak odası

 Evlerde desenli halılar kullanmak yeniden moda oldu. Özellikle yatak odasında pelüş halı kaplama idealdir. Sık dekor değişikliği için doğal tonların tercih edilmesi gereklidir.

Oturma odası

Brezilya kiraz ağacı gibi sert ahşap parke kaplama satışları son yıllarda artmaya devam etmektedir. Bu tipte bir zemin kaplama egzotik havayla oturma odanızı güzelleştirebilir. Bambu zemin kaplama da mantar zemin kadar çevreci bir seçenektir ve sert ahşabın popüler alternatifleri olarak kullanılabilir.

Bodrum

Zemin kat veya daha aşağısı olarak tarif edebileceğimiz bodrum odası için rutubete en uygun zemin kaplama düşünülmelidir. Beton zeminli ve nem eğilimli bir bodrumu halıyla kaplamak istiyorsanız, özellikle tavsiye edilen çeşitteki kauçuk kaplamayı öncelikle kullanmalısınız.

Sık kullanılan odalar

Yaşam trafiğinin yoğun olması, sürekli bir akımla kir ve nemi giriş koridorlarına, merdivenlere taşıyacak ve lekeler daha görünür olacaktır. Bu yüzden bu bölgelerde sağlam zemin kaplama tercih edilmelidir. Canlı bir görünüm veren ahşap parke veya seramik fayans kullanılmalıdır. Laminat kaplamayla kaymayan dekoratif halıları bir arada kullanmak da diğer bir seçenek olabilir.

Ayrıca dokuması yüksek seviyeli ve kabarık tüylü eski tarz halılar yoğun trafikli bölgeler için uygundur. Böylece yumuşak, peluş görünümünün yanı sıra çok dayanıklı bir seçeneğiniz olur. Son olarak da, polyester üzerine naylon olan zeminlere mutlaka halı kaplama uygulamanızı tavsiye ederiz.

A. İlk kez karne alacak şahıslar :

1. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, T.A.U. Gn. Md.lüğü Müt.Hiz.Dai.Bşk.na yazılı dilekçe,

2. Nüfus Cüzdanı aslı veya noter tasdikli fotokopisi,

3. Öğrenim belgesi (1980 Öncesi mez.Diploma) ile meslek odası belgesi aslı veya noter tasdikli sureti,

4. Bitirilmiş işler varsa (C) bölümündeki belgeler,

5. 2 adet fotoğraf (Ön cepheden, renkli, son 1 yıl içerisinde çekilmiş, 2.5 x 3.5 cm ebadında pul resim olacak.)

B. Karnesi mevcut olup yenilemek isteyen sahışlar :

1. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, T.A.U. Gen.Müd.lüğü, Müt.Hiz.Dai.Bşk.na yazılı dilekçe,

2. Karne aslı (Kaybetmiş ise Gazete ilanı ve zayi taahhütnamesi) örneğine uygun,

3. 2 adet fotoğraf (Ön cepheden, renkli ve son 1 yıl içerisinde çekilmiş, 2.5 x 3.5 cm ebadında pul resim olacak.)

4. Bitirilmiş işler varsa ( C )bölümündeki belgeler.

C. Bitirilmiş işler için yukarıdaki belgelere ek olarak ;

Resmi işbitirmeler için :

1. Müteahhitlik ise işbitirme belgesi aslı ve fotokopisi,

2. Müteahhit Kıymetlendirme Raporu ve ihale kararının (İlgili ihale kanun ve maddesi belirtilmek kaydıyla) ilgili dairece gönderilmesinin temini;

3. İş denetleme belgesi ve çalıştığı döneme ait ilk ve son hakediş, şantiye şefliği taahhütnamesi veya eleman bildirimi listesi,

4. Yönetmeliğin 8-IIIb/5-6 maddeleri kapsamına girenler için görev belgesi,

5. Taşaron ise, iş bitirme belgesi ( Müteahhitçe düzenlenmiş idarece onaylanmış), Noter tasdikli sözleşme, Malzeme Faturası, Sigorta ve Vergi Dairesinde alınmış örneğine uygun resmi yazılar.

Özel inşaat yapanlar :

1. İş belgesi sınırları içinde ise, Temel Ruhsatı (İnşaatı (İnşaat Ruhsatı) ve Yapı Kullanma İzin Belgesi

2. İş Belediye sınırları dışında ise, Valilikçe düzenlenmiş veya onaylanmış Temel Ruhsatı, Yapı kullanma İzin Belgesi veya yerine geçecek belgeler,

3. Noter tasdikli sözleşme veya arsa kendisine ait ise, tapu senedi,

4. Malzeme faturaları sigorta ve vergi dairesinden alınmış ada ve parseli belirten resmi yazı. 

D. Şirket şahsın karnesini devralacak ise :

1. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, T.A.U. Gn.Md.lüğü, Müt.Hiz. Dai. Bşk.na yazılmış dilekçe,

2. Şirketin talep dilekçesi

3. Karnesini şirketine devredecek şahsın muvafakatnamesi

4. Şirket ve şahsın taahhütnameleri

5. Devreden Şahsın ve Şirketin (Tüm  ortak veya yön. Kurulu ) imza sirküleri,

6. Şirketin ana statüsünün neşredildiği Ticaret Sicil Gazetesi,

7. Karnelerini şirkete devreden şahsın devrettiği sıfatı şirket kararının noterden tasdikli sureti.

E. Şirket kendi yaptığı işten karne alacak ise :

1. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, T.A.U. Gn. Md.lüğü, Müt.Dai. Bşk.na yazılı dilekçe,

2. Şirketin ana statüsünün neşredildiği Ticaret Sicil Gazetesi,

3. İmza sirküleri (Tüm ortak veya yönetim kutulunun)

4. Varsa, eski karne aslı,

5. Bitirilmiş işler için ( C ) bölümündeki belgeler.

1.1 Islak hacim duvarlarındaki borular olanağı varsa, fayans kaplı değil sıvalı tarafa

getirilmelidir ki  herhangi bir sızdırma çabucak kendini göstersin,onarılması kolay ve ucuz olsun.

1.2 Boruların dikine duvar geçişlerde ek yapılmamalı, kaplama altında gereksiz eklerden kaçınılmalıdır.Zorunlu vanalar kolayca onarılabilmeleri için kaplama içinde değil dışında  ya da sıvalı kısımlarda olmalıdır.

1.3 Gönme boru kanalları kaba sıvadan sonra açılmalıdırki gereğinde  çok dışarda  ya da içeride kalmasın, musluk vb. bağlantılarında  dert çıkmasın. Tavana kadar kaplama yapılacak duvarlarda bile- tamamen çimentolu olarak – bu kaba sıva yapılmalıdır. (Borular döşendikten sonra yerleri önce kaba harçla doldurulup iyice kuruduktan sonra ince sıva yapılmalıdır,yoksa çatlar).

1.4 Kaplama ya da sıva altında kalan, banyo soğuk su boruları, yoğunlaşmadan ileri gelen  rutubetle korozyona  uğramamaları için yalıtkan bir gömlek içine alınmalıdır.

1.5 Genleşme olanağı sağlamak üzere sıcak su boru çevrelerine bitümlü karton ya da en azından çimento torbası sarılarak harç ile doğrudan bağlantıları kesilmelidir.

1.6 Kalorifer boruları, özellikle döşemelerde geçişlerde çürümemeleri  ve çıtıt çıtır sesler çıkartmadan rahatça genleşebilmeleri için çinkodan  ya da bir boy büyük borudan zıvana içine alınmalıdır. Banyo vb. gibi ıslak ya da su dökülerek yıkanmaları olası  mahallerde bu zıvanalar yalnız borudan olur ve alt kata su inmemesi için döşemeden 4-5 cm yüksek tutulur, boru ile zıvana (kovan) arası üst ağızda plastik bir gereçle kapatılır.

1.7 Borular basınç deneyi yapılmadan boyanmamalı, sıva ya da kaplama ile örtülmemelidir.

1.8 Pik borular bitimle kaplanmadan önce gözle ve madeni bir cisimle vurarak kontrol edilmelidir. Açıkta kalacak pikler boya tutturabilmek için dıştan bitümlenmemelidir, bitümlü iseler boyanmadan önce (örneyin gomalâk gibi ) bitümü kusturmayacak bir madde ile astarlanmalıdır.

1.9 Düşey pik boruların yataya dönmeleri, projesinde olmasa bile olasılığınca geniş dirseklerle yapılmalı, alttan sıkıca desteklenmeli ya da sağlamca asılmalı ve dirsekten hemen önce bir kontrol  kapağı konmalıdır.

1.10 Yağmur suları olasılığınca bina içinden değil dışından indirilerek dışarda toplanmalı, oluğu iniş borusuna bağlayan deveboynu üst başından mutlaka saçağa bağlanmalı, yağmur iniş boruları kelepçeleri  hemen muf ya da kordonun altına konmalıdır ki boruyu bağlarken aşağı kaymasını  da önlesin.İçerden inmesi zorunlu ise içerde baca yapılmamalı, inişler geniş birer dirsekle dışarı alınıp dış bacaya bağlanmalıdır. (Yoksa baca çıkışı tıkanmalarında yada bağlantı hasarlarında  binayı sular basmasına neden olunabilr.)

1.11 Zemine inen pissu boruları  en kısa yoldan dışarı çıkarılmalı, bina içinde kanal ve bacalalardan kaçınılmalıdır. İçerde zemine gömülü boru ve büzlerin altları çok özenle sıkıştırılmış (dahası boru altına bir beton yastık yapılmış) olmalı, eklerin kesinlikle sızdırmazlığı sağlanmalıdır. (Yoksa ıslanma nedeni ile çökecek zemin,kaplaması ile birlikte üzerindeki tesisatı  da harap eder).

1.12 Kazan vb.ağır donatım ile sarsıntılı çalışan makine vb.kaideleri esas döşemeden  ayrılmalı  ve kesinlikle sağlam bir zemine oturtulmalıdır.

1.13 Zemindeki beton boru ve büzler önce gözle ve sonra su ile iyice kontrol  edilmeden üzerleri kapanmamalıdır. Dolgu  iki yandan aynı zamanda yapılmalı, boru üzerine onu sakatlayacak taş vb. parçalar atılmamalı, ağır araç çıkarılmamalıdır.

1.14 Kontrol ve bağlantı bacaları dört köşe ise bir kenarları yanındaki yapı, yol vb.yüzüne tam paralel olmalıdır.

1.15 Su tutucu yapılarda beton içinden geçecek borular önceden konamıyorsa, bırakılacak delikler özel dişli detayına göre olmalıdır.

1.16 Herhangi bir baygınlık vb.  de  içerden kapalı kilidi açabilmek için banyo kapıları, camı kırılınca kilide ulaşılabilecek biçimde camlı yapılmalıdır.

1.17 Tesisatçılar önlerine bir engel çıktığında genellikle kimseye bir şey sormaz kırıp,delip geçerler. Peşleri bırakılmamalıdır, elektrikçiler dahil tabi.

1.18 Görünüş kalitesini sağlamak üzere fayans vb.kaplı mahallerin önceden mutlaka 1/20 duvar açılımları  çizilmeli, uygun yerlerde elektrik ve tesisat bağlantıları için inşaatçı, elektrikçi ve tesisatçı ile kooerdineli çalışmalıdır.

2.Tesisatçılara inşaat uyarıları

2.1 Oda,koridor vb.duvarlarını olası rutubetten korumak için su ile ilgili boru ve aksesuvarlar olanağınca sulu hacimlerin ara duvarları  ya da servis bacası,aydınlık vb.duvarlarına konmaya çalışılmalıdır.

2.2 Duvar diplerinde binaya zarar vericek su toplanmalarına neden olmamak için ıslak hacimlerin yer süzgeçleri kenar ve köşelerde değil, bütün sızıntı ve damlamaları kolayca toplayabilecek, duvarda aralı bir konumda düzenlenmelidir.

2.3 Pissu, düşey borularının yataya dönmelerinde geniş dirsek kullanılmalı, gereken yerlere ve sifonlardan önce kontrol kapağı konulmalıdır.

2.4 Yatay pik vb.borular olanağınca gömme yapılmamalı, banyo vb, döşemeleri çukur yapılacağına, borular alt kat tavanından serbestçe geçirilip açılabilir bir asma tavanla gizlenmeleri yeğlenmelidir.

2.5 Boru bağlantı ve branşmanları önceden detay krokileri ile iyice etüt edilmeli,gereksiz fitings ve gereğinden kalın boru kullanılmamalıdır.

2.6 Tesisatın bütün duvar ve döşeme geçişleri baştan özenle etüt ve delikler projelere özenle işlenmelidir.Betonarme, çelik ya da yığma inşaat gibi olmadığından sonradan delme ve onarma olanaksız ya da güç ve pahalıdır.

2.7 Montaj işlerinde tavan ve duvarlarda gereksiz kırıp dökmelerden kurtulabilmek için iri boyutlu tank, makine vb. nin girebileceği montaj  boşlukları, asma ve çekme için gerekli  delik ve kancalar önceden düşünülmelidir.

2.8 Montaj askıları, zorunlu ise döşemenin en alttaki değil, onların bir üstünde ve alt demirlere dikine olan demirlere bağlanmalıdır ki en alttaki demir beton ve sıvayı patlatarak aşağıya sarkmasın.Dikdörtgen ankraj plakaları kenarlarıda duvar kenarlarına  paralel olmalıdır.

2.9 Döşeme ve kirişlerdeki delme ve oymalar bir katı, kolonlardakiler ise tüm binayı tehlikeye sokabilir.Özellikle kolonlar olmak üzere herhangi bir betonarme elamanı oyup delmeden önce kesinlikle inşaatçıların izni alınmalı ve de hiçbir şekilde betonarme demiri kesilmemelidir.

2.10 Montajda kolon diplerine kayar kablo bağlayıp ya da beton köşesini kırıp kanca vb. kaynaklayıp ağır yük çekmeden önce inşaatçılarla anlaşmaya varılmalıdır.

2.11 Bir kısım nervürlü çelikler kaynakta özelliklerini kaybeder, kaynaktan önce kesinlikle inşaatçılara danışılmalıdır.

2.12 Kullanılacak boruların içleri temiz ve boş olmalı, bütün ağızlar içlerine bir şey girmemesi için dikkatle ve sıkıca kapatılmalıdır.

2.13 Yanyana olan borular biribirine paralel, aynı aralı, dikine olanlar tamamen düşey, eğim zorunluğu yoksa tamamen yatay olmalıdır.

2.14 Açıkta kalıcak PVC boru ve fitings’leri aynı renk seçilmeli ve kullanılmalıdır.

2.15 Oynama ve sarkmaları önlemek için bütün borular gereğince  desteklenmeli, asılmalı ve bağlanmalıdır. (Muflu ekli borular, borunun aşağıya kaymaması için tam muf çıkıntısının altından asılır).

2.16 Borular basınç deneyi yapılmadan boyanmamalı, sıva ya da kaplama ile örtülmemelidir.

2.17 Ketenli boru eklemelerinde keten bir koruyucu boya ile kullanılmalı ve boyadan önce keten fazlalıkları mutlaka kesilmelidir.

2.18 Bateri montajlarında mutlaka şablon kullanılmalı, çift borulu bağlantılarda iki boru ağzı yatay olmalıdır.

3.Elektrikçilere uyarılar

3.1 Prizlerin radyatör, anahtarların kapı, buatların ısıtma klima kanalları arkasında kalmamaları için önceden projeler karşılaştırılmalı, banyo için buat konulmamalıdır.

3.2 Ev  aletleri prizleri kesinlikle topraklı olmalıdır.

3.3 İsimli kapı zili butonunun göz düzeyinde diğer buton ve anahtarların, kolun serbestçe sarkıtıldığında el düzeyinde, ve kapıdan en çok 15 cm. uzaklıkta, prizlerin zeminden 20 cm. kadar yüksekte olması uygun olur. (Tüm anahtar priz ve buatların döşeme,tavan ve kapı yanlarından mesafeleri aynı olmalıdır.).Banyo traş makinesi prizinin duş ve lavaboya, suyun sıçramayacağı  kadar uzak, traş makinesi kordonunun aynaya yetişebileceği kadar yakın olmalıdır.

3.4 Boru takoz ve buatlar kalıba fazla sağlam bağlanmamalıdır ki kalıp sökülürken kalıpla birlikte aşağı inmesinler. (Sistem kalıplar için özel aksesuvar kullanılır ).

3.5 Elektrik borularının döşeme demirleri tarafından ezilmemeleri için boru üzerinden geçen demirler boru yanlarında desteklenmelidir.Uzun hatlarda ara buat ya da kılavuz teli yararlı olur.

(Beton dökülürken boruları kollamak için bir elektrikçi görevlendirilmelidir).

3.6 Sıvanmadan bırakılacak betonlardaki boruların demir pas payı kadar içerde bırakılması gerekir.

3.7 Kullanımda herhangi bir ankraj ya da tablo asma vb. işler çivileri nedenleri ile hasar görmemeleri  ve tehlike yaratmamaları için sıvaaltı boru hatları eğik,çapraz değil duvar ve tavan kenarlarına paralel döşenmeli, özellikle yüksek ısılı baca duvarlarından boru geçirilmemelidir.(Banyo duş küvetlerinde yerden 2,25 m. den aşağıdan, yanlarda 0,60m.den daha yakından elektrik borusu geçirilmez, aksesuvar konamaz).

3.8 Yan yana ve üst üste elektrik anahtarları, priz ve buatların hizaları su terazisi ile kontrol edilmelidir.(Birbirine geçme kasalı tercih edilmeli).

3.9 Buat kapakları sıva ile bir yüz olacak şekilde ayarlanmalı, kare buatların kenarları şakul  ve terazisnde olmalıdır.

3.10 Fayanslı kısımlarda anahtar ve prizler dört fayansın ortasına ya da iki fayans derzinin her iki yönde tam ortasına getirlmelidir.(İnşaatçı ile müşterek çalışmak şarttır).

3.11 Sıva üstü tesisatta boru ve kablolar en çok 60 cm. de bir, ayrıca hemen bağlantı kutusu ve dirsek yanlarından (en çok 10 cm.de) duvar ve tavana kroşe ile bağlanmalıdır.

3.12 Özellikle kolonlar olmak üzere herhangi bir betonarme elemanı oyup delmeden

önce kesinlikle inşaatçıların izni alınmalı, hiçbir şekilde demiri kesilmemelidir.

3.13 Elektrik borularını dilitasyonlardan fleksibl parçarlarla geçiriniz, aksi halde genleşme, deprem ve oturmalarda arıza yapar.

3.14 Yapının tümünde topraklama hattı olarak aynı renk (tercihen yeşil-sarı) iletken kullanılmalıdır. 

Prizlerin radyatör, anahtarların kapı, buatların ısıtma klima kanalları arkasında kalmaları için önceden projeler karşılaştırılmalı, banyo içine boat konulmamalıdır.   

Ev aletleri pirizleri kesinlikle topraklı olmalıdır.

İsimli kapı zili butonunun göz düzeyinde, diğer buton ve anahtarların, kolun serbestçe sarkıtıldığında el düzeyinde, ve kapıdan en çok 15cm. uzaklıkta, prizlerin zeminden 20cm. kadar yüksekte olması uygun olur. (Tüm anahtar, priz ve buatların döşeme, tavan ve kapı yanlarından mesafeleri aynı olmalıdır, banyoda traş makinesi kordonun aynaya yetişebileceği kadar yakın olmalıdır.)     

Boru takoz ve buatlar kalıba fazla sağlam bağlanmamalıdır ki kalıp sökülürken kalıpla birlikte aşağı inmesinler. (Sistem kalıplar için özel aksesuvar kullanılır).

Elektrik borularının döşeme demirleri  tarafından ezilmemeleri için boru üzerinden  geçen demirler boru yanlarında desteklenmelidir. Uzun hatlarda ara buat ya da kılavuz teli yararlı olur. ( Beton dökülürken boruları kollamak için bir elektrikçi görevlendirilmelidir).

Sıvanmadan bırakılacak betonlardaki boruların demir pas payı kadar içerde bırakılması gerekir.

Kullanımda herhangi bir ankraj ya da tablo asma vb. işler çivileri  nedenleri ile hasar görmemeleri ve tehlike yaratmamaları için boru hatları eğik, çapraz değil duvar ve tavan kenarlarına paralel  döşenmeli, özellikle yüksek ısılı baca duvarlarından boru geçirilmemelidir. (Banyo, duş küvetlerinde yerden 2,25 m. den aşağıdan, yanlarda 0,60 m. den daha yakından elektrik borusu geçirilmez, aksesuvar konamaz).

Yan yana ve üst üste elektrik anahtarları, priz ve buatların hizaları su terazisi  ile kontrol edilmelidir. (Birbirine geçme kasalı tercih edilmeli).

Buat kapakları sıva ile bir yüz olacak şekilde ayarlanmalı, kare buatların kenarları şakul ve terazisinde olmalıdır.

Fayanslı kısımlarda anahtar ve prizler dört fayansın ortasına  ya da iki fayans derzinin  her iki yönde tam ortasına getirilmelidir.(İnşaatçı ile müşterek çalışma şarttır).

Sıva üstü tesisatta boru ve kablolar en çok 60 cm. de bir, ayrıca hemen bağlantı kutusu  ve dirsek yanlarından (en çok 10 cm.de) duvar ve tavana kroşe ile bağlanmalıdır.

Özellikle kolonlar olmak üzere herhangi bir betonarme elemanı oyup delmeden  önce kesinlikle inşaatçıların izni alınmalı, hiçbir şekilde betonarme demiri kesilmemelidir.

Elektrik borularını dilatasyonlardan fleksibl parçalarla geçiriniz, aksi halde, genleşme, deprem ve oturmalarda arıza yapar.

Yapının tümünde topraklama hattı olarak aynı renk (tercihen yeşil-sarı) iletken kullanılmalıdır.

1- Binanızın bulunduğu yer:

Kayalık zemin: 0,

Yüksek ve tepelik yer: 1,

Eğimin yüzde 20`nin üzerinde olduğu yamaçlar: 2,

Çevresine göre çukur yerler: 3,

Dere yatağı ve dolgu zeminler: 4,

Sulu zeminler: 5,

2-Binanız betonarme ise yaşı:

1-10 yıl: 0,

10-11 yıl: 1,

11-20 yıl: 3,

21-30 yıl: 4,

31 yıl ve üstü: 5,

3- Binanızın taşıyıcı sistemi:

Çelik ya da ahşap bina: 0,

Betonarme bina: 1,

Tuğla örgü yığma bina: 2,

Taş örgü yığma bina: 3,

Kerpiç örgülü bina: 4,

Kerpiç örgülü toprak damlı bina: 5,

4- Binanızda bodrum kat ve rutubet sorunu var mı?

Bodrum kat var, hiç rutubet olmuyor: 0,

Bodrum kat var, kış aylarında rutubetli: 1,

Bodrum kat yok, rutubet yok: 2,

Bodrum kat var, sürekli rutubet var: 3,

Bodrum kat var, su birikiyor: 5,

5- Binanız zemin kat dahil kaç katlı?

Bir katlı: 0,

İki katlı: 1,

Üç katlı: 2,

Dört-beş katlı: 3,

Altı-sekiz katlı: 4,

Dokuz kat ve üstü: 5,

6- Binanızın zemin katı nasıl?

Üst katlarla aynı: 0,

Üst katlardan daha içerde, ancak duvarlar kapalı: 1,

Kat yüksekliği diğer katlardan daha fazla, ancak duvarlar kapalı: 2,

Normal katlarla aynı, ancak duvar yok: 3,

Normal katlardan daha içeride, ancak duvar yok: 4,

Kat yüksekliği normal katlardan dahafazla, ancak duvar yok: 5,

7-Bina çıkmaları nasıl?

Binada hiç çıkma yok: 0,

Yalnızca balkonlar çıkma: 1,

Binanın bütününde kapalı çıkma var 80 cm`ye kadar: 3,

Açık çıkmalar duvarlarlakapatılmış: 4,

Binanın bütününde 80 cm`den fazla çıkma var: 5,

8-Binaya yapılan müdahale var mı?

Binanın herhangi bir yerinde değişlik yapılmadı: 0,

Binanın iç duvarlarında kaldırılan bölümler var: 1,

Binanın iç duvarlarında birden fazla kaldrırılan bölümler var: 2,

Dış duvarlarda pencere açıldı veya pencereler büyütüldü: 3,

Binanın bütününde ilave pencere yapılması ya da duvarların kaldırılması: 4,

İç bölme ve duvarların komple kaldırılması (1 kat bile olsa): 5

9-Binanın kullanım amacı değiştirildi mi?

Bina yapım amacına göre kullanılıyor: 0,

Konut amaçlı yapılıp, normal katlar atölye olarak kullanılıyor: 1,

Zemin kat konut amaçlı yapılıp, dükkan ya da atölye olarak kullanılıyor: 2,

Binaya sonradan asansör montajı yapıldı: 3,

Sonradan çatı arasına bir tondan fazla kapasiteli su deposu   yapıldı: 4,

Binaya sonradan asansör ve su deposu yapıldı: 5,

10 -Binanızda şu ana kadar:

Herhangi bir tamirat yapılmadı: 0,

Titreşimli bir aletle tamirat yapıldı: 1,

Yapının taşıyıcıları titreşimli bir aletle tamir edildi: 2,

Kolon ve kirişlere delik ve benzeri müdahale yapıldı: 3,

Binada katya da döşeme ilavesi yapıldı: 4,

Binada kısmı de olsa yangın oldu: 5,

11-Binanızdaki daha önceki hasar ya da çatlaklar  

Binanızda gözle görülür çatlak yok: 0,

Balkon döşemesinde ya da köşelerinde çok ince çatlak var: 1,

Çıkmalardaki dış duvarların kolon ve kirişlerin birleştiği yerde çok ince çatlaklar var: 2, Pencere altıve hizalarında duvarda yatay çatlaklar var: 3,

Dış duvarlarda yatay vedüşey bina yüksekliğince çatlama var: 4

12- Bina şekli, plan şeması:

Kare ya da çokgen: 0,

Dikdörtgen: 1,

Yıldız şeklinde: 2,

Binada derin boşluklar var: 3,

Bitişik bloklar, aynı kat seviyesinde değil: 4,

Bitişik bloklar, aynı yükseklikte değil: 5,

DEĞERLENDİRME

Her soruya verdiğiniz yanıtların karşılığındaki değerleri topladığınızda;

0-6 arası binanızda ciddi bir deprem riski bulunmamaktadır.

7-12 puan binanızda düşük deprem riski bulunmaktadır.

13-20 orta deprem riski söz konusu, yapı uzmanlarca incelenmeli.

21-60 deprem etkilerine açık bir yapıya sahipsiniz.

Öncelikle yapınızın mimar ve mühendisiyle temasa gecerek uzman bir kuruluştan tespit isteyiniz.

Çelik kolonların tam yerinde olmaları ve düşeyliklerine son derece özen gösterilmelidir. Çünkü sonradan düzeltmek olanaksızdır. Dikilen ve cıvatalarla bağlanan kolonlar çaprazlarla güvenceye  alınmadan bırakılmamalıdır. Üst kısımların yapım ve kesin bağlantılarına ancak kolonların teraziye alınıp, beton-çelik bağlantıları (Bz) cıvatalarının sağlamlanması, taban levha  altlarının harçla doldurulması ve harcın kurumasından sonra devam edilir. (Çift somun tarcih edilmelidir.)

Kolon- kiriş bağlantılarında hem montaja kolaylık hem de sağlamlık bakımından bir destek köşebent kullanmak yararlı olur.

Uç uca eklemeler yanlara ve olanak varsa alt ve üste konacak berkitme levhaları ile sağlamlanmalıdır.

Rüzgar ve Deprem bağlantıları duvar ya da sıva içinde kalmamalı, sıvadan 1-2 cm. dışarda kalacak biçimde düzenlenmelidir.

U ve I demirleri cıvatalı bağlantılarında yanak şevini düzeltmek üzere eğik rondelalar kullanılmalıdır.

Bütün serbest kenar ve köşeler en az 3 mm. yarı çaplı olarak yuvarlatılmalıdır.

Özellikle geniş açıklıklı çatı makası ve kirişlerde alt başlığa ters eğim vermek ihmak edilmemelidir.

Boru yapımlarda, uzun ve boyly boyunca olmamak üzere su kaçaklı, çatlak borular kullanılabilir. (İçten çürümemeleri için serbest uçlar kapatılmalıdır).

Aşıkların birbirine cıvata ile bağlanmaları montaj bakımından kolaylık ; makasa oturdukları yerlerde eğim tarafına gelen kısımlarına birer destek konkası ise statik bakımından yarar sağlar.

2. MERDİVENLER, PLATFORMAR, KORKULUKLAR:

Saç levha merdivenlerde limon kiriş bağlantı altlarına birer köşebent konması yararlıdır. Projede böyle bir detay yoksa kaynaklar altlı üstlü yapılmalıdır.

Açıkta olan çelik yapı döşemeleri ile platformlar ve merdiven basamaklarına yağmur ve yıkama suyunun toplanmaması için eğim verilir. (Bu cins yapıların oturduğu beton döşeme ve temellerde  de aynı eğim ihmal edilmemelidir).

Rampalarda hele saçları düzse yürürken kayılmaması için 50-60 cm. de bir enine ters köşebent vd. Profillerle çıkıntılar düzenlenmelidir. Özellikle sarsıntılı mahallelerde tutunmak için ayrıca küpeşte yapılmalıdır.

Döşeme ve plarform boşluk yanlarına ve de merdivenleri  90-110 cm. yüksekliğinde korkuluk şarttır. En büyük ara 50-55 cm. olmak üzere, korkuluğun en az bir adet yatay elemanı olacaktır.

Korkuluk profil demirlerinden ise düz kenarlar iç yüze getirilir. Boru korkuluklarda dikme ve küpeşte en az 1  1/ 4 parmak borudan yapılır. (Kaynak kolaylığı ve düzgünlüğü bakımlarından saplanan borunun saplandığından küçük boy olması tercih edilir. Aksi halde saplanan borunun ucu hafifçe ezilir).

Kayıp sakatlananları ve de aşağıya takım, gereç vb.nin düşmelerini önlemek için döşeme ve platform korkuluklarının alt tarafına, döşemeden en çok 1 cm. boşluk bırakılarak bir (etek) konur.

Herhangi bir zeminden 6m. ve daha fazla yüksekliğe çıkan dikey merdivenlerde (Güvenlik kafesi) şarttır. Kafes yerine gre 2.2-3 m yüksekten başlar.

3. PERÇİN VE CIVATA İŞLERİ:

Perçin ve cıvata delikleri matkapla açılır. Üst ve alt çaplar arasındaki fark 1mm.’yi geçmemek koşulu ile 20 mm.’ye kadar deliklerde zımba kullanılabilir, ancak kaynakla delik açılamaz ve genişletilemez. Delikler cıvatalardan 2 mm., perçinlerden 1 mm.’den büyük olmamalıdır.

İki delikli parça üst üste geldiğinde delikten proje boyundan 2 mm. daha ince bir çubuk rahatça geçebilmelidir. Bu durumdaki delikler rayba ile aynı hizaya getirilebilir. Daha fazla şaşkın eleman değiştirilir. (Ya da delik doldurulup; ek levha kaynatılıp yeniden delinebilir).

4. BAYRAKLAR (BİRLEŞİM LEVHALARI):

Bayraklar düzgün kesilmiş olmalı gerektiğinde taşlanmalıdır.

Düğümlerde hiç bir bayrak köşesi açıkta gözükmemeli, çift çapraz orta düğümünde dikdörtgen bayrak kenarlarının yatay ve düşey ortalamalarına özen gösterilmelidir.

Borulu yapımlarda bayrak kullanılıyorsa boru yarılıp levha içine sokularak altlı üstlü kaynaklanır.

5. KAYNAKLAR

Aksi belirtilmedikçe sadece elektrik kaynağı kullanılır.

Elektrotlar kaynaklanacak gerecin türüne göre seçilir. Soğuk ve nemli havalarda kullanılmadan  önce fırınlanmalıdır.

Kaynak yapılacak yüzeylerde pürüz, cüruf vb. kusurlar ile yağ vb.zararlı maddeler bulunmamalı, kaynaktan hemen önce zımpara, tel fırça, keski vb.ile iyice tamizlenmelidir.

Küt (Ucuca) ek kaynaklarında kaynak ağzı açmak şarttır.

Kaynaktan sonra hiç bir deformasyon olmamalıdır. Bunun için önce karşılıklı olarak punta kaynağı yapılmalıdır.

Kaynaktan sonra kaynaklar çekiçle cüruflardan temizlenmeli, keski, taşlama vb.yönlemlerle düzenlenmelidir.

Kaynakların gözle düzgünlük ve kalınlığının; çekiçle sağlamlık ve çatlayıp çatlamayacağının kontrolu genellikle yeterli olur. Önemli işlerde kontrol (Röntgen aygıtı) ile yapılır.

Kaynaklar temizlenip düzenlenmeden ve de kontrol edilmeden boyaya başlanmaz.

Genel olarak eğimi % 5’ ten az olan çatılar “teras çatılar”, eğimi % 5’ ten fazla olan çatılar ise “eğimli çatılar” olarak adlandırılırlar.

Yapının bulunduğu iklim kuşağı, yapının çatı alanı ve yapının niteliği gibi özellikler tasarım aşamasında tasarımcının çatının teras mı yoksa eğimli mi olması gerektiğine karar vermesine yardımcı olur. Tasarımcı bu seçimi yaparken özellikle çatı alanının büyüklüğünügöz önüne almalı ve büyük alanlı yapılarda (otel, ofis, apartman v.s.) işlevsellik, yalıtım sistem ömrü, hafiflik gibi özelliklerinden dolayı teras çatı sistemini seçmelidir.

Teras çatılar, gerektiğinde kolaylıkla kullanıma açık şekilde tasarlanabilmektedir. Havalandırma, güneş enerjisi sistemleri gibi tesisatlar teras çatılara çok daha kolay ve güvenli şekilde monte edilmektedir. Çatı sistemi olarak teras seçildikten sonra, tasarımcı çatı üzerine gelecek olan suyun tahliye edileceği noktaları dikkatli bir şekilde belirlemelidir.

Teras çatıların su yalıtımında başlıca kullanılan malzemeler olan polimer bitümlü su yalıtım membranları, ülkemizde çatı alanında ve yapılması gereken yalıtım malzemesinin kullanımına yönelik yayımlanmış olan standartlar bulunmakta ve bu standartlara göre üretim yapılmaktadır. Ayrıca, ters çatılar buhar kesici katman gerektirmedikleri, gerek su yalıtımdaki onarımlarda ve gerekse ısı yalıtım levhalarının değiştirilmesinde büyük kolaylıklar sağladıkları için kısa ve uzun vadede ekonomik olmaktadırlar.

Aslında biraz değişik de olsa başlangıcı Romalılara kadar giden BETON, 1824’lerde Yapay Portland çimentosunun gerçekleştirilmesi ve de 1892’lerde bugünkü anlamı ile BETONARME’nin kullanılmaya başlanması ile yeni bir yapı elemanı olarak çabucak kendisinin kabul ettirmiş, bugün hemen de bütün yapı alanını kaplamış bulunmaktadır.

Aynı paralelde 65 yıldır ülkemizde de kullanılmakta olmasına karşın ne yazık ki son yıllarda yapılarımızdaki özen giderek ihmale uğrayınca değeri, ancak sıva ile yüzü düzeltilen moloz taş ya da adi tuğla gibi bir kaba yapı gereci derecesine indirilmiş bulunuyordu.

Oysa sonradan sıva ile düzeltme ve sıvanın da boya vb. ile korunması yerine bunlara harcanacak parayı özenli bir kalıba ve de döküm işçiline harcayarak, yüzey düzgünlüğü ve sağlam bir beton elde etmek elbette daha akılcı bir yol olurdu. Ve de sonunda öyle oldu. Bir yapı gerecini başka bir gereçle  kaplamadan, kendi kişiliği  ile ortaya çıkarmak anlayışı ve tekniği ülkemizde  de uygulama alanına girdi ve kamu yapıları ile birlikte özellikle endüstri yapılarında ÇIPLAK BETON, sağladığı görsel ve yapısal olanakları ile aranmaya ve de çokça kullanılmaya başlandı.

1-   Çıplak beton doğal koşullara dayanıklı bir yapıya ve de herhangi bir sıva, kaplama vb. gereksinmeyen bir biçim ve yüzey düzgünlüğüne sahip bir beton demektir.

2-   Agrega doğal ya da kırma olabilir. Ancak yeterince sağlam ve doğa koşullarına dayanıklı olmalı, içinde gereğinden ince, zararlı ve de organik maddeler bulunmamalıdır. Çıplak beton ancak 1. ve 2. sınıf betonlarla yapılabilir. 1.sınıf betonlarda (B.300) dört çeşit: 2a sınıfında (B.250) üç çeşit  ve 2b sınıfında (B.160) kum ve çakıl olarak iki çeşit gereç karıştırılarak kullanılır. Agreganın en büyük tane iriliği, elemanın dar kenarının  1/5’inden, donatı arasındaki en küçük açıklığının 2/3’ünden büyük olmamalıdır.

3-   Agrega 1.sınıf betonlarda kesinlikle, diğerlerinde olanak varsa ağırlığına göre  karıştırılır. Hacimle ölçüldüğünde ağırlıklar sık sık kontrol edilmelidir. Ayrışmaması için agrega uygun biçimde depo edilmelidir.

4-   Karışıma giren su miktarı betonun dayanımında ve iyi bir çıplak beton yüzeyi sağlanmasında son derece önemlidir. Agreganın su emme durumu, nemliliği ve hava durumu ayrıca dikkate alınarak S/Ç oranı 1. sınıfta 0,45, 2a’da 0,50, 2b’de 0.60’ı aşmamalıdır.

5-   Çökme plastik betonda 5-10 cm.yi, akıcı betonda 10-15 cm’yi geçmemelidir. Betonun dayanımı ile yüzey düzgünlüğü çoğu zaman birbirine zıt olgulardır. Uygun bir çıplak beton yüzeyi için akıcı beton gerekir. Bu ise suyu fazlalaştırmak yerine akışkanlaştırıcı katkılar ve de iyi bir vibrasyonla sağlanmalıdır.

6-   Betonlar döküm yeri yanında hazırlanabilirse de Beton Santralları tercih edilmelidir. Betonlar Betoniyerde bir dakikadan az olmamak üzere karıştırılıp (TCK: 1.5 dakika), bir betoniyer dolusu bir defada ve ayrışma yapmayacak biçimde sarsıntısız ve çalkantısız olarak döküm yerine taşınmalıdır.

7-   Betonun imali ile döküldüğü an arasındaki süre 20 dakikayı, zorunlu durumlarda 30 dakikayı geçmemeli ve bu durumda  ve de taşımada ayrışma olduğunda  döküm yeri  yanında yeniden karıştırılmalıdır. (2). Bu işlem sırasında  gerekiyorsa çok az su katılabilir. Ancak priz yapmaya başlamış beton artık kullanılamaz, kullanmak için  yeniden su, çimento katılamaz ve karıştırılamaz. (Betonlamaya başlamadan önce kalıp yüzeyi ve özellikle kolon ve perde dipleri iyice temizlenmeli ve kalıp yağı kullanılmıyorsa kalıp yüzeyleri ve de zemin iyice ıslatılmalıdır.).

8-   Çıplak betonun yüzey düzgünlüğü özenli bir kalıbın yanında özenli bir döküme ve sıkıştırmaya bağlıdır. Betonlar ortalama 30’ar cm.lik yatay tabakalar halinde (3) dökülüp, serilir. İki tabakanın dökümü arasındaki süre 60 dakikayı geçmememlidir. (4) Beton ayrışmasına neden olacak şekilde ve de 2m.den daha fazla yüksekten serbest olarak atılmamalıdır. (5). Yüksekten dökmek gerektiğinde boru yada oluk kullanılmalıdır. (betonlar kalıp düzeyine, ya da kalıpta belirtilen proje derzlerine kadar kesiksiz dökülmeli, eğik ve ayrışmış yüzeylere mahal bırakılmamalıdır. (Betonlar kalıp düzeyine, ya da kalıpta belirtilen proje derzlerine kadar kesiksiz dökülmeli, eğik ve ayrışmış yüzeylere mahal bırakılmamalıdır.)

9-   Betonlar kalıp ve yüzey vibratörlerinin yanında daha çok, 6.500-8.000 devirli (6) iç-daldırma-vibratörler ile sıkıştırılır. Uygun bir sıkışma için vibratör iğnesinin ortalama 50 cm. Ara ile (M2 için 4 defa) daldırılması yeterli olur. 45-90 dakika sonra tekrar sıkıştırılırsa dayanımı yükseltilebilir. Ancak bu ikinci sıkıştırmada priz başlamamış olmalıdır. (TS. 1247)

10- (Vibratör ile beton yaymak doğru değildir. Vibratör dikine olarak kendi ağırlığı ile betonun içine bırakılıp içerde  15-20 saniye tutulduktan sonra yeri tekrar betonla dolacak şekilde yavaşça çekilmelidir. Dökümde ince ve özen gereken yerleri dışardan da tokmaklamalı; üst kısımlar dökülürken önceden dökülmüş yüzeylere sızacak çimento şerbeti bekletilmeden temizlenmelidir).

11- Betona ara verilecek yerler önceden saptanmalıdır. İş derzlerinde yeniden betona başlarken, önceki betonun yüzeyindeki şerbet tabakası alınıp yüzey çentilmeli, iyice ıslatılıp yüksek dozlu bir çimento şerbeti dökülmeli (7) ya da suni reçine Aderans köprüsü uygulanmalıdır.

12- Kalıp alındıktan sonra yüzeyde görülecek 2 cm.ye kadar olan boşluklar bekletilmeden iyice ıslatılıp, aynı cins harçla ve demir mala ile bastırılarak tamir edilir.daha büyük ve derin boşlukların tamirleri kontrolün görmesinden sonra ve önereceği yöntemlerle yapılır. (Tamir yerlerinin, esas beton dökülürken aynı harçla hazırlanacak küplerle – deney küpleri parçaları olabilir, silinmesi renk farkının giderilmesinde yararlı olabilir).

13- Dökümü tamamlanan beton en az 7-8 gün süre ile sarsılmamamlı ve yüklenmemelidir. Aynı süre sık sık sulanmalı, sürekli ıslatılan çuval, hasır vb. ile direkt güneş ve kuvvetli rüzgarın neden olacağı kuruma ve yüzey çatlamaları önlenmeli; dondan ve ilk günün yağmurundan  korunmalıdır. (Kimyasal yüzey koruyucuları kullanılırsa çuval, sulama vb. önlemlere gerek kalmaz. Sertleşmiş çıplak beton yüzeylerinin silikon, co-polimer vb. esaslı saydam maddeler ya da beton rengi boyalarla korunmaları yararlı olur).  

Bugün artık yol ve beton alanları dökümlerinde beton dökülürken kalıpların bozulduğu, kalıp ziyanının fazla olduğu, kalıplar sökülürken arakesit ve köşelerin zedelendiği, biri dökülürken daha önce dökülmüş beton yüzeyinin bozulduğu, dökümün zorlaştığı ve uzadığı- (Biri boş biri dolu beton döküm yöntemi) hemen tamamen terkedilmiş, Yol ve Alan betonları artık yüksek kalite sağlanabilen, iş verimi fazla /şerit yöntemi) ile dökülmektedir.

Yol ve Alan betonları bugün genellikle yüzeyleri kaplanmadan bırakıldığından görsel olarak; hava koşullarına doğrudan maruz bulundukları içi de bünyesel olarak normal döşeme betonlarından ayrı bir önem taşımaktadır.

1. Zemin hazırlığı

Yol ve Alan  betonları ortalama 20 cm. stabilize  temel üzerine dökülür. Bu temel malzemesi serilmeden önce zemin yerine göre keçiayağı ya da herhangi bir tip silindir ile iyice sıkıştırılmış olmalıdır. Temel malzemesi 20 cm.den daha kalınsa ortalama 20-30’ar cm.lik tabakalar hainde serilip her tabaka silindir ile (Ufak ve hafif tarfikli alanlar ve trotuvarlar kompaktörle olabilir) iyice sıkıştırılır.

Betonlama için kalıp konduktan sonra ortaya çıkabilecek yükseklikler alınır, çukurluklar aynı malzeme ile doldurulup yeniden sıkıştırılır.

Önemli işlerde Proktor sıkışma deneyi yapılmalıdır.

2. Kalıp ve Bordür taşı

3-4 m genişlik ve günlük dökülebilecek boyda hazırlanır. Ahşap kalas ya da çelikten olabilir.Dökülecek betonların birbirine geçmeleri için kalıplar lambalı (orta yerleri çıkıntılı) yapılır.(Betonun inşaat ve genleşme dezlerinde ankraj çubukları varsa kalıplar lambasız yapılabilr).

Kalıplar döküm sırasında hiza ve düzeyleri bozulmayacak şekilde sağlamca desteklenmelidir. (Beton yüzeyinde ve bordür köşelerinde  su birikmemesi için kalıp eğimlerine, özellikle su ızgaralarına doğru olan eğimlere çok özen gösterilmelidir).

Bordür taşlarının altına önceden geniş bir taban betonu dökülmeli, bordür taşlarının arka taraflarına üçgen şeklinde destek betonu yapılmalıdır.

Bordür derz harçları bordür yüzeylerine  iyice alıştırılmalı, muntazan taşlama derzi çekilmeli ve harçlar üzerleri örtülerek güneşten korunmalıdır.

(Önceden bordür taşı konmuş yerlerdeki dökümlerde bordür yanına kalıp konmaz, bordürden 15-20 cm. içerde bir düzey madtarı konur.

3.Demir

Betonda demir varsa, demirlerin zemine değmeyecek şekilde kaldırılması, çift sıra ise üst sıranın çökmeyecek şekilde desteklenmesi şarttır 

Hasır çelik kullanılıyorsa (genelde ince olan bu demirlerin çökmemeleri için) demirlerin yer emniyeti  ve iş kolaylığı bakımından, önce betonun yarı kalınlığı dökülüp, biraz kendisini çekmesinden  sonra hasır yerine konup beton tamamlanabilr. (Çift sıra hasır çelik varsa bu yöntem ikinci sıra için uygulanabilr).

Genleşme derzlerine konacak ankraj çubuklarının sonradan dökülecek beton içinde rahatça hareket edebilmesi gerekir. Bunun için sonradan dökülecek betonda kalacak kısmını, ucunda bir oynama boşluğu kalacak şekilde, ucu kapalı bir plastik boru geçirilir.(basit işlerde boyanıp ya da yağlanıp, ucuna bir yüksük konması yeterli olabilir).

4.Betonlama

Beton dökümünden  önce zemin, betonun suyunu çekmeyecek, ancak çamur da olmayacak şekilde hafifçe sulanır.

Beton şerit boyunca sürekli olarak, genleşme derzine kadar bir defada dökülür. Bu derz geçiliyorsa kesinlikle bir pano çizgisine kadar dökülür,yarım pano dökülmez. (Harç  bir pano için yetmiyorsa, pano yarım kalınlık olarak dökülüp üstü ertesi gün tamamlanır).

Beton ilk olarak daldırma vibratörle sıkıştırılır. (Vibratör, betonun serilen ileri ucuna kadar değil de 2-3 m. gerisine kadar daldırılır ki  beton ileri yayılmadan sıkışsın).

Yol ve Alan  betonlarında bir önemli husus yüzeyin de sıkışmasıdır. Bu bakımdan yüzey vibrasoyonu da gerekir. Bu iş titreşimli mastar ile yapılır.

Çatlama derzleri (En çok 16m2 bir alan olmak üzere) ya beton taze iken 3-3,5 m. boyunda kesme laması ile oyulup, özel derz malası ile yanları yuvarlatılarak; ya da dökümden 7-8 saat sonra spiralle 6-8 mm. Genişlik ve 4cm. derinlikte kesilerek yapılır. (Çatlamanın derz boyunca  kolay ve muntazam olmasın sağlamak için kimi zaman derz altına üçgen çıta konmakta,taşıt aks yükünün aynı anda bir ek yerine binmesini önlemek için, enine derzler eğri de yapılabilmektedir).

5.Yüzey düzleme/koruma

Titreşimli mastardan sonra bir el mastarı çekilir.

Betonn, yüzey suyu biraz çekilince (özel köprü iskele üzerinden) El malası (Tirfil) ile hiçbir yükseklik ve çukurluk olmayacak şekilde iyice düzlenir.

Son olarak yüzey, hafifçe sertleşince branda, süpürge ya da sert bir yassı fırça ile yol aksına dik olarak çizilir. (Fırça çekilecekse önce Demir mala ile yüzeyin kumlarının bastırılarak düzlenmesi iyi sonuç vermektedir.).

Bütün bu işlerden sonra betonuilk 3-7 gün boyunca aşırı hava koşulları etkilerinden korunmalıdır.(Hasır, çuval serme, devamlı sulama yerine çizimden sonra yüzeye kür maddeleri püskürtmek daha kolay ve yararlı olmaktadır. İlk saatlerde betonu yağmurdan, insan ve hayvan  ayak izlerinden  de korunmalıdır).

11.1. Demirsiz Beton :

11.1.1. Agrega :

Genellikle agrega 70 mm.’ye kadar : (70 dahil) irilikteki daneleri ihtiva edecek ve aranılan dirence göre Türkiye Köprü ve İnşaat CemiyetiBetonarme Şartnamesi’nde gösterilen granülometri eğrisindeki oranlarda yapılacaktır.

11.1.2. Dozaj :

Yerine konmuş ve sıkıştırılmış bir metreküp betonda bulunan çimentonun kilogram cinsinden miktarıdır.

Demirsiz betonlar genellikle,150 – 200 – 250 dozajlı yapılırsa da, gerektiğinde 300 – 350 dozajlı da yapılabilir.Gerekli hallerde özel şartlaşmasında belirtmek şartıyla ağırlık esasada uygulanabilir.

Demirsiz çimentonun terkibine giren çimento, kum, çakıl ya da kırma taş ve suyun kendi fenni şartlaşmalarında belirtilen niteliklerde olmaları gereklidir.

Çeşitli dozajlarda yapılan betonun, 28 günlük istenilen en düşük basınç kırılma dirençleri laboratuvar şartları aşağıda gösterildiği gibidir. Ancak 28 gün beklenilmeyen ve 7 günlük tecrübe ile iktifa edilecek hallerde, 7 günlük direnç, 28 günlük direncin % 70’in altına düşmeyecektir.

Dozaj : 150 200 250 300 350(Kg/m³) Küp (20x20x20) tm³

Direnç : – 50 80 120 160(Kg/cm²) Silindir (D=15cm. H=30cm.)

Direnç : – 40 70 100 140(Kg/cm²)

Bu dirençler inşaatın özellikleri gerektirdiği takdirde özel fenni şartnamelerinde kaydedilmek şartıyla artırılacaktır.

250 dozajlı betonda, agrega kendi bünyesinde uygun granülometri vermek şartıyla tuvenan’dan,

300 dozajlı, agrega iki karışımdan,

350 dozajlı betonda, agrega üç karışımdan olacaktır.

Bu karışım şartları asgari olup, idarece lüzum görüldüğünde tuvenan yerine karışımlı kullanılabileceği gibi adedi de artırılabilir.

11.1.3. Betonun Karıştırılması :

Karıştırma el ile yapılırsa;kum, çakıl ve çimento önce kuru olarak; beton, tahta ya da saç bir platform üzerinde iyice karıştırılır. Bu karıştırma en az üç defa bir yere aktarılmak suretiyle yapıldıktan sonra, gerektiği kadar su katılarak harç ile sarılmamış hiç bir çakıl ya da kırma taş görülmeyinceye kadar karıştırma ve harmanlama işine devam edilecektir.

Karıştırma betonyer ile yapılırsa,betonyere konulacak çimento, kum, çakıl ya da kırma taş ve su, hep birliktekonacak ve homojen bir şekilde karıştırılacaktır. Kırma işi genellikleen az bir dakika olmakla birlikte betonyerin kapasitesine de bağlıdır. Bu müddet1,5 Yd3 (1.147) m³. olan betonyerler için en az 1,5 dakikadır.

Kullanılacak betonyer, su ayar tertibatlı olacaktır. Betonyer ile karıştırmada, ikinci bir karışımkonmadan önce betonyer tamamıyla boşaltılacak, iş bittiği ya da durdurulduğu zaman ise içi iyice temizlenecektir.

11.1.4. Beton Dökülecek Yerin Hazırlanması:

Beton dökülecek yüzeyler ve kalıpların içerisi su birikintileri, çamur, talaş, yonga, şekerlimaddeler, inşaat artıkları ve yabancı maddelerden temizlenmiş olacaktır.

Kayalık olan yerlerde, gevşek parçalar kaldırılacak, kaya yüzeyleri, yüksek basınçlı hava-su karışımı,ya da ıslak kum fışkıran araçlar, çok sert süpürgeler ve kazmalarla temizlenecektir.

Su emme gücü olan yüzeyler, beton suyunu emmesi için beton dökülmeden önce iyice ıslatılmalıdır.

11.1.5. Betonun Taşınması :

Teknik şartlara uygun olarak hazırlanan beton derhal ve aralıksız olarak döküleceği yere taşınacaktır.Taşıma sırasında beton elemanlarının birbirinden ayrılmaması için taşıma işi sarsılma, çalkanma yapmayan araçlarla yapılacaktır. Bu yapılmazsabeton taşındıktan sonra ve dökülmeden önce özel bir döşeme üzerinde debir kere daha karılacaktır.

Betonun serbest olarak 1,5m.’den yüksekten dökülmesi kesinlikle yasaktır. Beton, oluk yardımı ile dökülecekise ve eğim çok fazla ise, oluğun yer yer, paletlerle teçhiz edilmesi, kısa parçalarla imal edilip sık sık yön değiştirerek betonun hızının kırılmasıya da beton döküldüğü yerde bir daha karıştırılması temin edilecektir.Boru kullanılırsa, borunun alt ucu, dökülmüş beton içinde bulundurulacakve boru her zaman dolu olacaktır.

Betonun, karıldığı, ya da beton yerden çıktığı an ile yerine döküldüğü an arasında geçecek sürenin20 dakikayı aşmamasına dikkat edilecektir. Daha uzun süreli taşımalar olursa, “Galeri Kanal, Tünel, gibi yerlerde” betonun döküleceği yerde özelbir döşeme yapılacak beton bunun üzerinde yeniden karılacaktır. Butakdirde de taşıma süresi 30 dakikadan fazla olmamalıdır.

Havadan kablo ile veya pompaj suretiyle yapılacak taşımalarda, beton hazırlanması ve taşınmasına aittesisat yapıldıktan sonra beton taşınacaktır.

Özel karıştırma aletleriyle teçhiz edilmiş kamyon ile taşımalarda süre 45 dakikayı geçmemelidir.

11.1.6. Beton Dökülmesi ve Sıkıştırılması:

Beton aralıksız dökülecek vibratör ya da el ile sıkıştırılarak sıkılığı temin edilecektir.Vibratörle sıkıştırmada, betonun homojenliğinin bozulmamasına dikkat edilecek ve işin önemine göre özel şartnamesinde vibratörün frekans adeditespit edilecektir.

Beton kat, kat dökülecek,vibre edilmiş katların kalınlığı titreşim aletinin iğne uzunluğunun yarısına eşit olacaktır. EI ile sıkıştırmada tabaka kalınlığı 15 cm. den fazla olmayacaktır. İki tabakanın dökümü arasındaki zaman 90 dakikayı geçmeyecektir.Vibre edilen ve prizi başlayan betonlar tekrar vibre edilmez.

Vibratör iğnesi en son dökülmüş beton içine yavaş yavaş ve beher metre kare yüzeye dört defa ve eşit aralıklarlabatırılacaktır. Bu aralıklar vibratörün etki alanının çapından fazla olmayacaktır. Beton; dökümünden 7 gün süre ile her türlü titreşimdenkorunacaktır. Döşeme ve kaplamalarda satıh vibratörü kullanılacaktır.

11.1.7. Su İçinde Beton Dökülmesi :

İçinde beton dökülecek suyun ısısı +10 Cº nin altına düştüğünde dökülecek beton en az 300dozajlı olacak ve dışarıda her Dz. a fazla olarak 50 kg çimento ilave olunacaktır. 25 cm. çapındaki borular ya da altı kapaklı kova ile sıkışıkbir kütle halinde su altında bırakılacak, beton, hiç bir şekilde oynatılmayacaktır.Suda dalga ve akım olmamasına dikkat edilecektir. Tabanda kaynak su çıktığıtakdirde beton dökümüne zarar vermeyecek şekilde tertibat alınacaktır.

11.1.8. Deniz Suyu Etkisinde Olan Betonun Dökülmesi:

Projesinde 200, 250 dozajlı olarak gösterilmiş olan masif beton kısımlar deniz suyu etkisinde kalıyorsa,bu betonlar 300 dozajlı olarak dökülecektir. Bu gibi betonlarda deniz suyunun kimyasal etkilerine dayanıklı çimento kullanılacaktır.

11.1.9. Alkali ve Sülfatlı Suların veZeminin Etkisinde Kalan Betonların Dökülmesi :

Dökme şartlarının uygulanmasında gerekli titizlik ve duyarlık gösterilecek, beton işin başından sonuna kadar aralıksız dökülecektir. Buna imkan bulunamazsa, zeminden ya da su seviyesinden en az kırk beş santim daha yüksek bir seviyeye kadar aralıksız dökülecektir.

Alkali zemin ve suların beton dökümü bittikten 72 saat sonrasına kadar beton yüzeyine değmemesi sağlanacaktır.Bundan başka bu gibi hallerde alkali ve sülfatlı suların ve zeminin kimyasaletkisine dayanıklı çimento kullanılacaktır.

11.1.10. Soğuk Havada Beton Dökülmesi :

Donmuş, kar ile karışmış ,kırağı ile örtülmüş malzeme kullanılmayacak, hiç bir zaman donmuş zemin üzerine beton dökülmeyecektir.

11.1.10/a – En az +3 Cº ye kadar herhangi bir tedbir alınmadan beton dökülebilir.

11.1.10/b – _+ 3 Cº de beton yapılması halinde betonun dökülmesi ve korunması için basit tedbirler alınması gereklidir.

11.1.10/c – Isı -3 Cº den aşağı düştüğü zaman :

c.1 – Dozajı en az 350 tutulması,

c.2 – Agreganın ve suyun + 40 Cº e kadar ısıtılması,

c.3 – Prizi çabuklaştıran katkı malzemesinin ilavesi,

c.4 – Suyun çimentoya oranının 0,40’ı aşmaması,

c.5 – Betonun döküldükten 7 gün sonrasına kadar +15 Cº nin üstünde tutulması gibi tedbirler,

İdarenin yazılı izni ile uygulanacaktır.

11.1.11. Betonun Korunması :

Beton 7 gün süre ile nemli tutulacak, üzeri çuval, kum, hasır ve benzeri bir malzeme ile örtülecek,sulanacaktır. Ya da beton yüzeyine kimyevi koruyucu madde sürülmek suretiyle korunacaktır.

Geceleri ısı +20 ºC denfazla olursa sulamaya devam edilecek beton, sırasında sarsıntıdan, rüzgâr;yağmur, kimyasal maddelerden (gerektiğinde katkı ilâvesiyle) korunacaktır.

11.1.12. Dilâtasyon Derzleri :

Bırakılacak dilatasyonderzleri arasındaki en büyük aralık :

Binalarda : 40 m.

İstinat duvarlarında : 10 m.

Kanal kaplamalarında : 2 m.

Tretuvar ve benzeri yerlerde :20 m.’yi geçmemek üzere projesinde gösterildiği gibi yapılacaktır.

11.1.13. Betonda Ek Yerleri :

Momentlerin en az olduğu yerlerde beton 45 ºC eğimli ya da dişli olarak, bırakılacaktır. Beton yüzeyi pürüzlü olarak bırakılacak, yeni beton döküleceği zaman, bu yüzey temizlenecek ve gerektiğinde tel fırça kullanılacak, yıkanacak, kuvvetli dozlu çimento şerbeti döküldükten sonra yeni beton dökülecektir. Eskibeton ile yeni betonun birbirleri ile iyice kaynaması temin edilecektir.

11.1.14. Betonları Lüzumu Halinde Maksada Uygun Katkı Malzemesi İlave Edilecektir :

11.1.15. Kalıp ve İskelenin Alınması Müddeti:

Beton yeter derecede prizini yapmadan, aşağıdaki asgari bekleme müddetlerini doldurmadan ve kontrol tarafından muayene edilip iskele ve kalıpların alınmasına izin verilmeden hiç bir iskele ve kalıp alınamaz. Beton dökümü bittikten sonra iskele ve kalıplarınbekleme süreleri kullanılan çimento ve dökülen beton cins ve özelliğine,imalâtın büyüklüğüne, gerilmelerin önemine, hava şartlarına göre değişir.Normal Portland çimentosu kullanılan inşaatlarda hava sıcaklığı +3 ºCnin üstünde kaldığı müddetçe :

A – Lento, hatıl, 3.00 m. den küçük açıklıktaki kiriş ve kemer, kolon perdegibi imalâtın yan kalıplan üç gün,

B – Küçük kenarı 3.00 m. den küçük döşeme, iskele ve kalıpları sekiz gün,

C – Küçük kenarı 3.00 m. den daha büyük açıklıkta döşemelerin, açıklıkları3.00 m. den büyük kiriş ve kemerler ve rehmenlerin iskele ve kalıpları yirmi bir gün geçmeden alınamaz.

Traslı çimento kullanılması halinde bu bekleme süreleri bir misli arttırılır. Priz devresinde hava ısısı+3ºC nin altına düştüğünde ısının tekrar +3 ºC dereceye çıkmasına kadar geçen müddet iskele ve kalıp alma müddetinde sayılmaz.

Düşük ısılarda özel kalıphallerinde değişik çimento cinslerinde, büyük açıklıklarda, çerçeve vemühim inşaatta idarece lüzum görüldüğünde özel fenni şartnamesinde gerekli şartlar tespit edilerek bu bekleme müddeti arttırılır.

11.2 Demirli Beton : (TS. 500)

Demirli betonun agregası, karışımı,beton karıştırılması, taşıma, dökülme (su içinde deniz suyu etkisinde,alkali ve sülfatlı suların ve zeminlerin etkisinde, barajlarda, soğukhavada), sıkıştırılması, korunması dilatasyon derzleri ve ek yerleri yapılması gibi işlemler “I – Demirsiz Beton” kısmında açıklandığı şekilde yapılacaktır.

Demirli betonlarda dozaj; 250 -400 kg/m³ olacak ve beton içindeki agrega ve su miktarları hacmen tayin vetespit edilecektir. Gerekli hallerde özel şartnamesinde belirtilmek şartıyla hacim esası yerine, vezin esası uygulanır.

Demirli beton agregası 30mm.’ye kadar dane iriliğinde olacaktır. İrilik oranları ise betondaistenilen dirence göre “Türkiye Köprü ve İnşaat Cemiyeti Betonarme Şartnamesinde belirtilen granülometri eğrisinden elde edilecektir.”

Betonda dozajlarına göre aranılacak28 günlük en düşük basınç kırılma dirençler laboratuvar şartlarındaaşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Beton dozajları : 250 300 400Kg/m²

20x20x20 cm 3 Min. Küp.Direnci : 120 160 225 Kg/cm²

D=15 cm. NH=30 cm. Min.silindirDirenci : 100 140 195 Kg/cm²

Betonun kıvamı (Slamp) içinyapılacak tecrübede çökme miktarı : 300 ve altındaki doz betonlarda 5 cm.max. 7,5 cm. ve 300 ve daha fazla doz betonlarda min. 7,5 cm. max.15 cm. olacaktır.(Yüksek frekanslı vibratörü kullanılması halinde 1/3 oranında azaltılacaktır.)Gerekli hallerde özel şartnamesine kaydedilmek suretiyle bu limitler dışınaçıkabilir. Bu tecrübede tabanı 20 – 30 cm. üst yüzü 10 – 20 cm. çapındayüksekliği 30 – 50 cm. olan çelik kesit koni kabı kullanılacaktır.

Bu kıvam limitleri arasındakalmak üzere betonda iri agrega mümkün olan fazlalıkta, su miktarı ise, mümkünolduğu kadar az tutulacaktır.

Yukarıdaki şartları uygulayan kum, çakıl ve kırma taşın yaklaşık miktarları aşağıda gösterilmiştir.

Yeni dökülmüş betonda filizler herhangi bir sebeple darbe etkisinde bükülüp düzeltilmez.Filizlerin beton içindeki kısımları oynatılmaz.

III. Demirsiz, Demirli B. Betonu :

Basınç kırılmagerilmelerini gösteren rakamlarla (B 160, B 225, B 300 gibi) belirtilen vedirenç esasına göre yapılan betonlarda direnci sağlamak esastır.

Bu Betonların Tanım ve Sınıflandırılması:

Wb 28 = 28 günlük küp (20cm. x 20 cm. x 20 cm.’lik) basınç kırılma direncidir.

Kb = 28 günlük silindir (D =15 cm. H = 30 cm.) basınç kırılma direncidir.

Projede, birim fiyata ve diğer lüzumlu yerlerde beton B 160, B 225, B 300 olarak belirtilecektir.

Şantiyede agrega su ve çimento ile çeşitli denemeler yapılarak istenen direnci sağlayan en ekonomik karışımtespit edilecektir. Agrega, yıkandıktan sonra deneme sonuçlarında elde edilen uygun granülometriyi verecek granülometri eğrisindeki limitlere göreen az dört gruba ayrı ayrı depo edilecektir.

Deneme raporuna uygun beton,tartı esasına göre ve betonyer, vibratör gibi mekanik vasıtalarla yapılacaktır.

Kalıba sevk edilen betondan alınacak örneklerle yapılan deneyler sonucunun esas rapora uygunluğu sürekli olarakdenetlenecektir. Yapılan denemelerin miktar ve zamanı kontrol tarafındantespit edilecektir.

Demir, çimento, kum; çakıl, su gibi beton malzemesi nitelikleri, beton karıştırma, yerine koyma, sıkıştırma, yer değiştirme,koruma, sıcak ve soğukta beton yapma alkali ve sülfatlı sularda ve zemin etkisinde kalan betonların dökülme kalıp sökme işlerinde dikkat edilecekve aranılacak hususlar ve şartlar demirli ve demirsiz betonlarda olduğugibidir.

1- Asbestli-Çimento Oluklu levha  kaplamalarda enine (oluklara dik) bindirmeler 47 mm.dir.

2- Boyuna (Oluklar yönünde) bindirmeler, düşey kapalamada 10 cm, % 10-30 (6-17 derece) eğimli çatılarda 20 cm (1), daha fazla eğimlilerde 15 cm.dir. %10 (6 derece)’den aşağı eğim önerilmez. Ancak zorunlu durumlarda – ve de çok rüzgarlı bölgelerde % 15 (9 derece)’den aşağı eğimlerde – boyuna bindirmelere fitil halinde (Çekomastik vb.) macun konarak uygulama yapılır.(2)

3- Kaplamanın ara kesişmelerinde dört levha üst üste geldiğinden ara iki levhanın karşılıklı köşelerinin üçgen biçiminde kesilerek bu iki levhanın aynı yüze getirilmesi gerekir. Bu işlem testere ve spiralle keserek yapılır. Kerpetenle parça parça kırarak alıştırma kabul edilmez, yapılmamalıdır. Kaplanacak yüzey konstrüksiyonu düzgün ve düzenli ise levhalar konacakları yerlere göre aşağıda guruplandırılarak, değilse teker teker yerinde kesilir.

4- Kaplamaya başlamadan önce – varsa çatı düzeyi üzerindeki  kagir sıvaları, sıvadibi tespit düzeni, levhaları delerek geçecek imalat vb. tüm işler tamamlanmış olmalıdır.

5- Levhaların paralelliğinin bozulmaması, daha az ya da daha çok binmelerin önlenebilmesi için döşemeye başlamadan önce (En basiti 3/4/5 yöntemi ile saçağa/ yatay doğrultuyu dik doğrultu saptanıp) ilk olarak başlangıçtan 920 mm /levha genişliği) ve sonraki 873 mm’ler (levha örtme genişliği) boyalı bir ip yardımı ile işaretlenir.

6- Kaplamaya hakim rüzgar ve yağmur yönünün aksi yönünden başlanıp, saçaktan mahyaya ve hakim rüzgara doğru devam edilir. (kısa levha mahya kenarına, dar parça sondan bir önceki sıraya konur). İki yüzeyli çatılarda kaplamaya her iki yüzden  aynı zamanda başlanırç İki yüzdeki levha oluklarının aynı hizade olmaları ve kaplamanın tamamlanması ile mahya, saçak altı, yan köşe vb.parçaların aynı zamanda konmaları şarttır.

7- Her levha- altta kalan yan kenarda  1. Bombeden, üstte kalan yan kenarda 2. bombeden olmak üzere- alt ve üst baştan toplam 4 noktadan galvanizli kanca ya da tirfon vidalarla bağlanır (3) Delikler 11 mm. Olarak ve kesinlikle matkapla açılıp. (Çift kat kapalamalarda kolayca takılıp sökülebilmesi  için üst kat tirfonla bağlanmalıdır. Plastik contalar oluk bombeleriine uyumlu olarak konmalı, tirfon ve somunlar fazla sıkılmamalı, plastik başlıklar unutulmamalıdır.)

8- 160cm’den uzun levhalar sadece basınca  çalıyorsa ara aşığı bağlantı gerekmez. Ancak alt ve arkası açık uygulamalarda, çok rüzgarlı bölgelerde ve de askı kancası bulunmayan düşey kapalamalarda bu aşığa da bağlantı yapılır(4)

9- Aksesuar siparişlerinde kaplamanın sağdan sola mı yoksa soldan sağa mı olacağı ve eğim yüzdeleri mutlaka belirtilmeli, teslimat siparişe göre kontrol edilmelidir. Levhalar taşıttan özenle indirilmeli ve gölgelik bir yerde özenle istiflenmelidir. İstif yeri düzgün bir betonsa levhalar 100 adede kadar üst üste, uçları bir hizada olarak istiflenir.Aksi halde 160 cm.den uzun levhalar bir düzeyde 3 adet diğerleri 2 adet kadron üzerine konur ya da çok az bir eğimle dikine olarak da istiflenebilir. (Uçmamaları için bağlanmalı, üzerlerine ağırlık konmalıdır).

1- Tuğla duvarlara başlamadan önce tuğla örgüsü- özellikle köşe, kapı/ pencere kenarı, açılı köşe, baca gibi yerler- düşey iç ve dış derzler üst üste gelmemek üzere, masabaşında çizim olarak halledilmelidir. Sonra bu örgü özellikleri ustalara iş üzerinde bizzat uygulayarak gösterilmelidir.

2- tuğla duvarlar tozlarından temizlenmiş, gerektiğinde ıslatılmış tuğlalarla tam yerlerinde, tamamen ipinde, şakulünde ve gönyesinde işlenmeli; Düşey derzler harç ile tamamen doldurulmalı, her iki yüzdeki fazla harçlar malanın keskin kenarı ile kazınıp alınmalı, boşluklar doldurulmalıdır. (Hiçbir tuğla  ya da parça tuğla, delikleri yüzeylere gelecek şekilde kullanılmamalıdır).

3- Tuğla sıraları yatay olmalı, bu durum her bir metre yükselmede kontrol edilmelidir. Kiriş alt düzeylerinde özellikle dikkatli olunarak, buralara tüm duvar boyunca standart ya da eşit yükseklikte kesilmiş tuğla işlenmesine ve bu son parçaların kiriş altına iyice harç doldurularak sıkıştırılmasına özen gösterilmelidir. /Daha iyisi son 15- 20 cm. nin tuğlaları, 30-45 derece konarak iyice sıkıştırılmalıdır).

4-   Betonarme yapılarda tuğla duvarlar kolonlara özel demir ankrajlar ile bağlanır; 3 m’den yüksek duvarlara 1,5-2 m.de  bir demirli beton, ya da kalınlaştırılmış yatay derz içine hasır çelik bantlı hatıl yapılır. (biryüz kolon/kiriş-duvar ara kesitleri üzerine sıva teli bant konursa çatlamalara karşı ayrıca yararlı olur).

5-   Yarım tuğla duvarların- devrilmemeleri ve harçların tam kat yükünü taşıyacak sertliği elde edebilmeleri için-bir defada tam kat olarak değil en çok 1.5 metre yüksekliğe kadar örülmesi, devamının en az 6 saat sonra yapılması uygun olur.

6-   Soba ve ocak bacaları deliklerinin araları en az yarım tuğla kalınlıkta olur. (Özel baca biriketi/ tuğlası kullanılmıyorsa – duman kaçmasına  ve yangın  tehlikesine karşı-baca içleri mutlaka  sıvalı işlenmelidir.çatı arasındaki bacaların dışları da sıvanır).

7-   Sandviç duvarların iki parçası / beton perdelerin önüne bir yalıtım aralığından sonra örülecek ince duvar, düşeyde her 5-6 sırada, yatayda her metre de bir derinlemesine bir tuğla ile ya da (S)  demirleri ile biribirlerine bağlanır.

8-   Yarım ve bir tuğla duvarların ip çekilen  tarafı (dış cephe), daha kalın duvarların her iki tarafı da yüz olarak işlenir.

9-   Başka bir önlem öngörülmemişse, kapı ve pencere kasalarının tespiti için duvar yanlarına kapılarda 3’er, pencerelerde 2’şer ahşap takoz konur. Tokozlar bir tekli tuğla boyutunda olarak, bütün açıklıklarda ve her iki yanda aynı düzeyde konulur. (Takozların altlarına harç içinde kuruma sonucu oynamamaları için birer üçgen kanal açılmalı; çürümemeleri için emprenye edilmiş ya da bitümlenmiş olmalıdır.). (Kapı ve pencere boşlukları, işçilik hatası nedeni ile ilerde yanlarının traşlanmaması için proje boyutlarından 2 cm. büyük tutulmalıdır.)

10-  Kapı ve pencere lentoları yanlara en az 15 cm. oturur. ( Kolon  yanlarında bir uçlarının boşta kalmaması ya da yetersiz bir ayağa oturmalarının sakıncalarını önlemek için kololnlara filiz bırakılmalıdır. Lentoların sıva tutmaması tehlikesini önlemek için de adi tahta kalıpla (pürüzlü olarak) dökülmesi gerekir).

11-  Şartnamede başka bir tarif yoksa, yarım tuğla duvarlarda  250-300 kg. Çimentolu; daha kalın duvarlarda 200-250 kg çimentolu, az kireç katılmış harç kullanılır.

12-  Derz kalınlığı  düşeyde ve yatayda eşit ve sürekli olarak bir santimetredir. (Sıcak havalarda ve kızgın güneş vuran yüzeylerde derz harcının ölmemesi için yüzey ıslatılmalıdır).

13-  Duvar tamamen kurumadan en azından iki yüzden birden sıvaya başlanmaz.